مبانی انسان شناختی تربیت زبانی در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبائی

2 هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ره

3 هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

10.48310/riet.2025.19821.1454

چکیده

پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش تحلیلی استنباطی، به تبیین مبانی انسان‌شناختی تربیت زبانی در قرآن کریم می‌پردازد. این مطالعه با تأکید بر اهمیت نگرش به انسان در سیاست‌گذاری‌های تربیتی، استدلال می‌کند که علی‌رغم جایگاه محوری زبان در هویت انسانی و نقش آن در تعاملات اجتماعی، ساحت تربیت زبانی در اسناد بالادستی و متون آموزشی مورد غفلت واقع شده است. نگارنده با مفهوم‌شناسی تربیت (هرگونه اقدام منجر به تأثیر مطلوب) و زبان (حیثِ کاربردی و هنجاری زبان) و تربیت زبانی(بکارگیری موثرتر و مفیدتر زبان)، مبانی انسان‌شناختی قرآنی را در دو دسته عام و خاص تبیین می‌کند. مبانی عام شامل: دو بعدی بودن انسان (روحانی-جسمانی)، اصالت روح، فنا ناپذیری، برخورداری از اراده و اختیار، داشتن فطرت الهی، کمال‌طلبی، و وجود قوای متعدد و درهم تنیده است. مبانی خاص مرتبط با تربیت زبانی نیز شامل: بهره‌مندی انسان از قوه تکلم (بیان)، بهره‌مندی از قوه عقلانی (در ابعاد نظری و عملی و نقش آن در معناسازی و تکلم)، اجتماعی بودن انسان و نیاز او به زبان برای ارتباط، نیازمندی مطلق انسان (در ابعاد وجودی، معنوی، جسمانی، و ارتباطی) و مسئولیت‌پذیری او در قبال افعال و پیامدهای گفتار، و نهایتاً ساختارپذیری و تربیت‌پذیری قوای انسان و ضرورت بهره‌برداری مطلوب از همه ظرفیت‌ها برای تکامل است. این پژوهش در نهایت به این نتیجه می‌رسد که تربیت زبانی مطلوب، بر پایه این مبانی قرآنی، تلاشی برای بکارگیری مؤثر، مؤدبانه، حکیمانه، صادقانه و دلسوزانه زبان در راستای تعالی فرد و جامعه است

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار