راهبردهای برنامه‌ریزی درسی تعالی‌دهنده هویت ایرانی- اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اخلاق اسلامی، دانشکده مطالعات اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران

2 گروه برنامه ریزی درسی و آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، قم، ایران.

10.48310/riet.2025.20589.1518

چکیده

راهبردهای برنامه‌ریزی درسی یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در فرآیند تعلیم و تربیت است که از یک سو متأثر از مبانی است و از سوی دیگر منشأ شکل گیری سیاست‌های عملی و برنامه‌های اجرایی است. مؤلفه راهبرد به تناسب سازگاری با مبانی نظام تعلیم و تربیت تغییرپذیرند و از این رو هر نظام تعلیم و تربیت متناسب با مبانی خاص و پذیرفته شده به ترسیم آن می‌پردازد. نظام تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر ایجاد، حفظ و تقویت هویت ملی است که در آن دو عنصر اسلامی بودن و ایرانی بودن در هم تنیده اند. از این رو، برنامه‌ریزی درسی در این نظام تعلیم و تربیت مبتنی بر راهبردهای معطوف به این هویت خاص است و بررسی این نوع از راهبردها مسئله اصلی پژوهش پیش رو بوده است. در این پژوهش تلاش محققان بر این بوده است تا با روش تحلیل محتوای آراء و اندیشه‌های مقام معظم رهبری، راهبردهای برنامه‌ریزی درسی مؤثر در حفظ و تقویت هویت ملی استخراج و استنباط شود. یافته‌های پژوهش نشان از اهمیت اساسی یازده راهبرد در این زمینه دارد که هر کدام در تعالی هویت ایرانی- اسلامی و تحقق اهداف تعلیم و تربیت اسلامی تأثیرگذارند. این راهبردها عبارتند از: استقلال طلبی، انگیزه‌بخشی، خودباوری، غیرت‌گرایی، اتکا به تاریخ، اقتدارگرایی علمی و روزآمدی، کارآمدی، وحدت آفرینی، مسئولیت محوری، معنویت‌گرایی و پایبندی به اخلاق.

کلیدواژه‌ها