تحلیل انتقادی پژوهش‌های مرتبط با هویت حرفه‌ای معلمان بر اساس مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

10.48310/riet.2025.19059.1410

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مرور انتقادی مطالعات مرتبط با هویت حرفه‌ای معلم بر اساس مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران درصدد شناسایی چالش‌های مهم این حوزه است. نخست مفهوم هویت حرفه‌ای معلم از منظر مبانی نظری با استفاده از روش تحلیل محتوا تحلیل شد. سپس با استفاده از روش مرور نظام‌مند بر اساس دستورالعمل‌های PRISMA ، ده سال تحقیق در سال‌های 1393 تا 1403 مورد بررسی قرار گرفت. کلیدواژة اصلی هویت حرفه‌ای معلمی در پایگاه‌های اطلاعاتی Google Scholar، Magiran، SID، Noormags، CIVILICA جستجو شد. در جستجوی اولیه 1024 مقاله شناسایی شد که پس از طی مراحل غربالگری، 26 مقاله برگزیده و مورد تحلیل انتقادی بر اساس مؤلفه‌های هویت حرفه‌ای معلم بدست آمده از مبانی نظری، قرار گرفت. بررسی مطالعات انجام شده حاکی از آن است که این پژوهش‌ها دست کم با چهار نقد اساسی مواجه‌اند که عبارت است از: 1. کم‌توجهی به گستردگی قلمرو هویت حرفه‌ای معلمان و یکسان‌انگاری آن برای انواع معلمان 2. ضعف توجه به عنصر «موقعیت» در تشریح هویت حرفه‌ای معلمان 3. غفلت از نقش الگویی انبیاء و اولیاء الهی 4. کم‌‌توجهی به به نظام معیار اسلامی و عدم بکارگیری روش‌های پژوهشی مناسب برای بهره‌گیری از آن. یافته‌های پژوهش، بیانگر ضرورت بازنگری در رویکردهای پژوهشی هویت حرفه‌ای معلم بر اساس مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران است.

کلیدواژه‌ها