واکاوی تجارب دانشجویان کارورزی رشته الهیات از فرآیند فرم ‌(ج) کارورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

10.48310/riet.2025.16490.1326

چکیده

درس ‌کارورزی‌ (3) یکی از دروس دانشگاه فرهنگیان است که در آن دانشجو باید از طریق روش سازنده‌گرا و فرم‌ (ج) تدریس کند. اهمیت و ضرورت این پژوهش چگونگی و کارآیی این فرم برای رشته الهیات است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی بوده و با رویکرد کیفی و با استفاده از روش نظریۀ داده‌بنیاد انجام شده ‌است. شیوۀ نمونه‌گیری به صورت هدفمند و گلوله برفی بوده است. جامعۀ آماری 27 نفر از دانشجویان درس ‌کارورزی‌ (3) دانشگاه فرهنگیان بودند. یافته‌‌های پژوهش در قالب 145 کدگذاری باز، 38 کدگذاری محوری و 5 کدگذاری انتخابی عوامل مؤثر، موانع، راهکارها، عوامل زمینه‌ای و پیامدها بیان شده‌ است. ازجمله موانع مداخله‌گر عبارت است از فراگیر نبودن فرم‌ (ج) برای همه دروس، محدودیت زمان کلاس درس و نبود فرصت کافی برای اجرای کامل مراحل فرم‌ (ج)، بالا بودن حجم زیاد مطالب، مناسب نبودن برای مفاهیم انتزاعی، عدم همکاری لازم مدیران و معلمان راهنما و آشنا نبودن معلم راهنما با فرم‌ (ج) و ایجاد مشکلات، ذهنیت منفی دانش‌آموزان در مورد معلم دینی، سختی انطباق مطالب با روش‌های جدید و فعال تدریس. پیامدها نیز عبارت است از افزایش مشارکت دانشجویان، ایجاد علاقه‌مندی دانش‌آموزان، رشد خلاقیت دانش‌آموزان و تغییر نگرش دانش‌آموزان، تسهیل انتقال مطالب زیاد و سنگین به دانش‌آموزان، افزایش دقت و زمان‌بندی در تدریس، نظام‌مند شدن فرایند تدریس، کم ‌شدن فشار روانی و استرس تدریس، نجات از متکلم وحده بودن معلم و تعامل بهتر دانش‌آموزان.

کلیدواژه‌ها


احمدی، احمد؛ رسولی، بهنام؛ اسلام‌پناه، مریم، احمدی، فواد (1393)، تاثیر روش تدریس 5e بر یادگیری و خلاقیت دانش‌آموزان. مهندسی آموزشی، تکنولوژی و طراحی آموزشی، 3(4)، ص45-60.
افسری، علی؛ عظمی، مسعود؛ شهسواری، سارا؛ غلامی، ندا (1398). ارزیابی تأثیر الگوی طراحی آموزش بایبی بر یادگیری دانش‌آموزان در درس زبان انگلیسی. آموزش‌پژوهی، 5(19)، ص82-90.
افضل‌نیا، محمدرضا (1387). طراحی و آشنایی با مراکز و منابع یادگیری. تهران: انتشارات سمت.
ایلینگورث، رونالد (1368). کودک و مدرسه. ترجمه شکوه نوابی‌نژاد. تهران: انتشارات رشد.
باورصاد احمدپور، سارا (1402). واکاوی روش تدریس 5e در کلاس‌های ابتدایی. در: چهاردهمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران.
بقایی، نازیلا (1398). بررسی الگوی تدریس سازنده‌‌‌گرایی در تدریس. تحقیقات جدید در علوم انسانی، شماره 17،
ص93-81.
رضوی، عباس (1386). مباحث نوین در فناوری آموزشی. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
سرفصل مصوب دروس دانشگاه فرهنگیان، سال 1399.
سرمالک، ایمان (1398). فناوری آموزشی در مدارس. نخبگان علوم و مهندسی، 4(6).
شریف‌زاده، بهار (1386). آموزش دین در فاصله از پرورش دینی. کتاب نقد، شماره 42، ص181-169.
صفرلو، مرصع؛ مرادی، حسین؛ صالحی، وحید؛ میرزایی‌فر، داوود (1399). اثربخشی الگوی طراحی آموزش 5e بر خلاقیت و مشارکت اجتماعی کودکان کم‌توان ذهنی در شبکه‌های اجتماعی مجازی. کودکان استثنایی، 20(1)، ص17-30.
عزتی فسقندیس، علی؛ اصغری، زهرا؛ مهدوی‌نیا، مهدی؛ توغدری، گلسن (1403). بررسی نقش روابط عاطفی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان. در: همدان: چهارمین همایش بین‌المللی علوم تربیتی، مشاوره، روانشناسی و علوم اجتماعی.
فتح‌اله‌زاده، عمران؛ انصاری‌راد، پرویز (1398). بررسی اثربخشی روش تدریس 5e در حیطه شناختی یادگیری درس زیست‌شناسی. پژوهش در آموزش زیست‌شناسی، 1(1)، ص31-49.
فراستخواه، مقصود (1401). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه (گرندد تئوری). تهران، نشرآگاه.
فقیری، محمد (1398). معلم، مهارت‌‌های پایه ویژه دوره‌‌های کارورزی، کارآموزی و ضمن خدمت. تهران: دستان.
گنجعلی‌زاده، سعید (1383). چگونگی بهره‌گیری از یادگیری الکترونیک. تدبیر، شماره 125.
محبی، عظیم (1393). بررسی تأثیر سازنده‌‌گرایی توسط الگوی پنج مرحله‌ای طراحی آموزشی. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 8(24).
محمدزاده، منیره؛ صفرنوده، مریم؛ احقر، قدسی (1401). تاثیر آموزش درس علوم تجربی پایه هفتم براساس رویکرد سازنده‌‌گرایی بر سبک‌های شناختی دانش‌آموزان. مطالعات روانشناسی تربیتی، 19(45)، ص69-86.
مدیرزاده، میرکیهان (1384). عوامل موثر بر کیفیت‌بخشی آموزش کارورزی. مددکاری اجتماعی، شماره 24.
مرادی، مسعود؛ فردانش، ‌هاشم؛ مهرمحمدی، محمود؛ موسی‌پور، نعمت‌الله (1390). مبانی و ویژگی‌های یک الگوی تدریس برای انواع دانش روش‌کاری. روان‌شناسی تربیتی، شماره 20، ص129-95.
موسوی، فرانک (1398). اثربخشی آموزش مبتنی بر الگوی تدریس پنج مرحله‌ای بایبی بر یادگیری و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 10(1)، ص1-12.
نعمت‌زاده، زانیار؛ نقی‌پور اصل میاندوآب، لیلا؛ علی‌اکبری، رضا (1403). تأثیر کاهش تعداد دانش‌آموزان در هر کلاس بر بهبود کیفیت آموزش. تازه‌های روانشناختی، 2(1).
نیری، زهره؛ رشیدی، علیرضا؛ صیدی، محمدسجاد (1399). واکاوی پدیدارشناسانه تجربه زیسته شاغلان موفق از مسیر شغلی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 13(2)، ص170-141.
Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory, A Practical Guide Through Qualitative Analysis. SAGE Publications, London.
Dangwal, P. & Kapur, P. (2016). Learning through teaching: peer mediated instruction in evasive education. Journal of Educational technology, no. 40, p. 5-22.
Flouri, E., Tsivrikos, D., Akhtar, R. & Midouhas, E. (2015). Neighbourhood, school and family determinants of children's aspirations in primary school. Journal of vocational behavior, 87(2),
p. 71-79.
Li, Z.K., You, L.M., Lin, H.S. & Chan, S.W. (2014). The career success scale in nursing:psychometric evidence to support the Chinese version. J Adv Nurs, 70(5), p.1194-203.
Makgato, M. (2012). Identifying constructivist methodologies and pedagogic content knowledge in the teaching and learning of technology Moses. Procedia - Social and Behavioral Sciences, no. 47,
p. 1398-1402.
Martin, R. & Shoho, D. (2012). Investigating the effect of service history and age on teachers' management style. Academy of Management, 1(30), p. 204-10.
Olsen, D. (1999). Constructivist principles of learning and teaching methods. Education, vol. 120.
Petty, N.J., Thomson, O.P. & Stew, G. (2012). Ready for a paradigm shift? Part 2: Introducing qualitative research methodologies and methods. Manual Therapy, 17(5), p. 378-384.
Prince, M.J. & Felder, R.M. (2006). Inductive teaching and learning methods: definitions, comparisons, and research bases. JEE, 95(2), p. 123-138. https://doi.org/10.1002/j.2168-9830.2006.tb00884.x
Roth, W. (1990). Collaboration and constructivism in the science classroom. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Boston, MA.
Shulman, L.S. & Shulman, J.H. (2004). How and what teachers learn: A shifting perspective. Journal of Curriculum Studies, 36(2), p. 257-271.
Vygotsky, L.S. (1978). Mind in society. Cambridge: M.A. Harvard University Press.