طبقه بندی تربیت های آسیب زا، مبتنی بر نظریه انسان کامل شهید مطهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه فرهنگ و تربیت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

10.22034/riet.2024.15931.1233

چکیده

از اصلی‌ترین نیازهای هر تمدن، تربیت انسان، و هر نظام تربیتی نیازمند نظریه است. نظریه‌های تربیتی بر مبنای نگاه‌های فلسفی خود شکل می‌گیرد و متناسب با آن اندیشه‌ها و الگوهای تربیت دیگر را نفی می‌کند. با توجه به جایگاه مهم شهید مطهری در نظریه‌پردازی اسلامی معاصر تلاش کردیم در این مقاله به این پرسش پاسخ دهیم که در مسیر تربیت انسان کامل، تربیت‌های نادرست و آسیب‌زا چه نوع تربیت‌هایی هستند و چگونه می‌توان آن‌ها را طبقه‌بندی نمود؟ برای این منظور، تمامی آثار شهید مطهری با روش تحلیلی کیفی مورد بررسی قرار گرفته و نتایج به‌دست‌آمده طبقه‌بندی و تحلیل شده‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در فرایند تربیت انسان کامل چهار نوع تربیت آسیب‌زا ممکن است رخ دهد: تربیت غیر انسانی که راهی غیر از تربیت در مسیر فطرت را در پیش می‌گیرد و انسان تربیت شده به‌جای تطابق با خلقت خود با خواسته‌های مربی همسانی دارد؛ تربیت انسان ناتمام در مقابل تربیت همه‌جانبه که فقط به بخشی از ابعاد وجودی انسان توجه می‌کند؛ تربیت ناسالم در مقابل تربیت متوازن که در نهایت شخصیتی کاریکاتوری را به ارمغان خواهد آورد و در پایان تربیت ناکامل در مقابل تربیت کامل که ثمره آن تربیت ماکتی از انسان است که از طی مسیر کمال بازمانده است.

کلیدواژه‌ها