Content Analysis of the Book of Payāmhāye Āsemāni in the 1st Grade of High School Based on Consideration for Religious Sentiment

Document Type : Original Article

Author

PhD., Student, Philosophy of Education, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran

Abstract

Religious sentiments have a determining role in the formation of students’ religious belief and upbringing. The educational system makes use of school curriculum to substantiate religious upbringing. In this regard, the purpose of the present research is to study components of religious sentiment within the books of Payāmhye Āsemāni in the 1st grade of high school. The research method is quantitative content analysis and the statistical population consisted of 3 volumes of Payāmhāye Āsemāni taught in 2022-2023. In order to choose the research sample, the survey method was used; therefore, the sample size was selected based on the statistical population. Data collection was conducted by research document and researcher made note of content analysis. To assess the validity of the research instruments, the ideas of experts in educational science were taken into account and the validity index was calculated to be 0.83 by Holsti formula. The results showed that two components of “affection to God” and “aversion to the enemies of God’s saints” have been considered by the authors more than other elements while consideration for some other components such as “affection to the saints and divine Imām” and “affection to the believers” has been less than expectation. Presentation of the content has been mostly through words and textual propositions while pictures were used less. The highest attention to religious sentiment was observed in the books of the 8th grade. According to the research results, it was determined that within the books of Payāmhāye Āsemāni, positive emotions have been considered by the authors more than the negative ones. Moreover, unbalanced distribution of components and lack of vertical relation in the arrangement of content were among some other results of the research.

Keywords

References

قرآن کریم.
آهنگری، عطیه (۱۳۹۷). بررسی تأثیر محتوای کتاب دینی در تربیت دینی (با تأکید بر کتاب پیام آسمانی پایه هفتم. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. تهران: دانشگاه پردیس نسیبه.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1408ق). لسان العرب. دار إحیاء التراث العربی، ج9.
‏‫ایزدی، عالیه (۱۳۹۰). میزان توجه به امر به‌ معروف و نهی ‌از منکر در برنامه درسی پیام‌های آسمانی اول راهنمایی. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
بختیاری، ‌اکرم؛ توسلی، ‌طیبه (۱۳۹۵). تحلیل محتوای کتاب‌ درسی پیام‌های آسمان پایه هفتم براساس میزان پرداختن به انواع روش‌های تربیت اسلامی. مسائل کاربردی تعلیم‌ و تربیت اسلامی، 16(1)، ص33-52.
برین، سمیرا (1393،). بررسی جایگاه عقل و عاطفه در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
بهشتی، محمد (1384). نگاه مولوی به دین و دینداری. در: مجموعه مقالات مبانی نظری مقیاس‏های دینی. قم: سبحان.
پاپی، ‌سمیه؛ صفایی مقدم، ‌مسعود؛ هاشمی، سید جلال (۱۳۹۷). تحلیل محتوای کتب پیام‌های آسمان دوره متوسطه اول از منظر موّلفه‌های محبت و مهرورزی. مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 23(4)، ص146-158.
پترسون، مایکل؛ هاسکر، ویلیام؛ رایشنباخ، بروس؛ بازینجر، دیوید (1388). عقل و اعتقاد دینی. ترجمه احمد نراقی و احمد سلطانی. تهران: طرح نو.
‏‫تقوی‌نژاد، حجت‌الله (۱۳۹۳). تحلیل محتوای برنامه درسی پیام آسمانی دوره متوسطه اول از حیث میزان توجه به مولفه‌های هوش اخلاقی. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت.
توماس، آر.ام. (۱۳۷۹). تربیت دینی. ترجمه سید محمدصادق موسوی نسب. معرفت، شماره ۳۳.
حرّعاملی، محمد بن حسن (1416ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. مؤسسه آل‌البیت(ع) لاحیاء التراث.
حسن مرادی، نرگس (۱۳۸۸). تحلیل محتوای کتاب ‌درسی. تهران: آییژ، ج16.
حقانی، ابوالحسن (۱۳۹۲). رابطه عاطفه با ایمان. معرفت کلامی، شماره 1، ص77-92.
حیدرزادگان، علیرضا؛ تقوی، نسرین (1395). بررسی ارتباط عمودی و افقی درس علوم ‌تجربی دوره ابتدایی. در: مجموعه مقالات همایش ملی آموزش ابتدایی و بزرگداشت غلامحسین شکوهی. بیرجند: چهاردرخت.
خدایاری‌فرد، محمد و همکاران (1391). مبانی نظری و روش‌شناسی مقیاس‌های دینداری. تهران: آوای نور.
خدیور، زهرا (۱۳۹۹). تحلیل محتوای کتاب پیام‌های آسمان هفتم متوسطه از منظر فعال و غیرفعال بودن براساس روش ویلیام رومی در سال تحصیلی 1398-99. در: اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در فرایندهای تعلیم‌وتربیت.
خرمشاهی، بهاءالدین (1372). دین‌پژوهی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
داوودی، محمد (1384). ساختار اسلام و مؤلفه‌های تدین به آن. در: مجموعه مقالات مبانی نظری مقیاس‏های دینی. قم: سبحان.
دلاور، علی (1386). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: ویرایش.
‏‫دماوند، کبری؛ اسماعیلی، لیلا؛ محمودی، سیروس؛ شرفی، محمود (۱۳۹۹). تحلیل محتوای کتاب پیام‌های آسمانی پایه هفتم از منظر فعال و غیرفعال بودن براساس تکنیک ویلیام رومی در سال تحصیلی 1398-99. در: دومین کنفرانس روان‌شناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی و مشاوره.
دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۳). لغت‌نامه دهخدا. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج13.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (۱۳۹7). راهنمای معلم هدیه‌های آسمان تعلیم و تربیت اسلامی سوم دبستان. تهران: افست.
سراج‌زاده، سید حسین؛ توکلی، سیده مهناز (۱۳۸۰). بررسی تعریف عملیاتی دینداری در پژوهش‌های اجتماعی. پژوهش، شماره 20-21.
شهبازی، مهناز (۱۴۰۱). تحلیل کتاب‌های پیام‌های آسمانی دوره اول متوسطه با محوریت تربیت اقتصادی. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. دانشگاه پیام نور مرکز تفت.
شورای ‌عالی انقلاب ‌فرهنگی (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش.
شورای ‌عالی انقلاب ‌فرهنگی (1391). برنامه درسی ملی.
طبرسی، حسن (1370). مکارم الأخلاق. الشریف الرضی، ج1.
عباس‌پور، ‌علی؛ عصاره، ‌علیرضا؛ سبحانی‌نژاد، ‌مهدی؛ احقر، ‌قدسی (۱۳۹۸). تحلیل محتوای کتاب ‌درسی پیام‌های آسمان دوره متوسطه اول از منظر توجه به شایستگی‌های پایه اخلاقی برنامه درسی ملی. رهبری و مدیریت آموزشی، 47(13)، ص199-214.
‏‫عصاره، علیرضا (۱۳۹۱). بررسی میزان انطباق کتاب‌های درسی پیام‌های آسمان با اصول و معیارهای انتخاب و سازماندهی محتوا از دیدگاه دبیران دینی و قرآن دوره راهنمایی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی.
قپان‌داری بیدگلی، فهیمه؛ ضیاحسینی، سید محمد (1392). تأثیر استفاده از تصویر در افزایش دانش واژگانی فارسی‌آموزان خارجی؛ مطالعه موردی فارسی‌آموزان کره‌ای. پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، شماره 2، ص119-138.
قنبری، ‌مهدی؛ نیکخواه، ‌محمد (۱۳۹۶). تأملی کیفی بر چگونگی آموزش معارف مهدویت (مطالعه موردی: کتاب‌های درسی پیام‌های آسمان دوره اول متوسطه). پژوهش‌های مهدوی، 22(6)، ص63-84.
کرباسی، منیژه؛ وکیلیان، منوچهر (۱۳۹۰). مسائل نوجوانان و جوانان در ایران معاصر. تهران: دانشگاه پیام نور.
کلینی، محمد بن یعقوب (1372). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه، ج2.
گروهی از نویسندگان (۱۳۹۱). فلسفه تعلیم‌وتربیت اسلامی. زیر نظر مصباح یزدی. تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان، چاپ دوم.
متقی، ‌زهره؛ نصرتی‌هشی، ‌کمال؛ نجفی، ‌محمد (۱۳۹۴). تحلیل محتوای کتب درسی دینی دوره متوسطه با تأکید بر رویکرد تربیتی محبت اهل‌بیت(ع). مشرق موعود، 36(9)، ص103-124.
مجدآرا، ‌الهه؛ بیگدلی، ‌ایمان‌؛ نجفی، ‌محمود؛ رشن، ‌شهرزاد (۱۳۹۵). اثر مستقیم و غیرمستقیم عواطف بر اضطراب و افسردگی سالمندان: نقش میانجی دشواری در نظم‌جویی هیجان. روان‌شناسی بالینی، 30(8)، ص89-98.
مجلسی، محمدباقر (1368). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج 75، 27، 8، 66.
محمدرضایی، محمد (1385). چیستی فلسفه دین و مسائل آن. قبسات، 11(39-40).
معین، محمد (۱۳۸۷). فرهنگ فارسی. تهران: فرهنگ نما.
مفید، محمد بن محمد (1364). الامالی. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامى، ج1.
ملکی انور، محمد (۱۴۰۰). تحلیل محتوای کتاب پیام‌های آسمانی پایه هشتم براساس روش ویلیام رومی. در: هشتمین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی.
میرشاه‌جعفری، سید ابراهیم؛ حشمتی‌فر، ‌لیلا (۱۳۹۷). تحلیل محتوای کتاب‌های پیام آسمانی دوره اول متوسطه براساس مولفه‌های هویت دینی. مطالعات ملی، 74(19)، ص83-96.
نوری، حسین بن محمدتقی (1408ق). مستدرک الوسائل. مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، ج9.
نیک‌بخت، سعید؛ موسوی، سید امیرحسین (۱۴۰۰). تحلیل محتوای کتاب پیام‌های آسمانی پایه نهم براساس روش  «ویلیام رومی»  در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰. در: پنجمین همایش ملی علوم اجتماعی، روان‌شناسی و علوم تربیتی.
نیک‌خواه، هدایت‌الله (1380). سنجش دینداری جوانان و عوامل مؤثر بر آن (دانش‌آموزان سال سوم و پیش‌دانشگاهی شیراز). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نیکونظر، ابوالفضل (1399). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌‌های آسمان دوره ابتدایی براساس مؤلفه‌های عاطفۀ دینی. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
یارمحمدیان، محمدحسین (1393). اصول برنامه‌ریزی درسی. تهران: یادواره کتاب.

Files

Share

How to cite

Statistics