میزان همسویی داستان‌‌های آموزش قرآن دوره ابتدایی با ساحت‌‌های تربیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزشی معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

2 گروه آموزشی معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

امروزه داستان، ابزاری مؤثر در تعلیم و تربیت شمرده می‌‌شود. می‌‌توان از این طریق نکات مهم تربیتی را از ابعاد مختلف بیان داشت. در این راستا، هدف پژوهش حاضر برررسی و تحلیل میزان تطابق داستان‌‌های کتاب آموزشی قرآن شش پایه براساس شش ساحت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. جامعه مورد بررسی شامل کتاب‏های درسی آموزش قرآن دوره ابتدایی جمهوری اسلامی ایران بوده، و محدوده پژوهش شامل داستان‏های کتاب‌‌های مذکور است. روش پژوهش توصیفی، و از نوع تحلیل محتوا است. داده‌‌های حاصل با استفاده از آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در کتاب‌‌های آموزش قرآن ابتدایی، 22 داستان مطرح شده است. 19 مورد به ساحت اعتقادی، عبادی، اخلاقی، 14 مورد به ساحت اجتماعی و سیاسی، 4 مورد به ساحت زیبایی‌شناختی و هنری، 2 مورد به ساحت زیستی و بدنی، 2 مورد به ساحت اقتصادی و حرفه‏ای، 1 مورد به ساحت علمی و فناوری اشاره شده است. از میان ابعاد مورد بررسی، بُعد اعتقادی، عبادی، و اخلاقی با میزان بار اطلاعاتی 97/0 و ضریب اهمیت 30/0، بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است و بُعد علمی و فناوری با میزان بار اطلاعاتی 0003/0 و ضریب اهمیت 0009/0، کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
آقامحمدی، جواد (1398). تربیت حرفه‏ای در حاشیه: بررسی میزان انعکاس اهداف ساحت‏های شش‏گانه تربیت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در متون درسی. رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره 80.
ساروخانی، باقر (1377). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی: اصول و مبانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سند تحول بنیادین. تهران: شورای انقلاب فرهنگی، 1390.
ظهرابی اصل، مهران؛ دولت دوست، حسین (1400). بررسی پیام‌های قرآنی کتب آموزش قرآن ابتدایی براساس ساحت‏های شش‏گانه تربیت. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 31.
عباس‌پور، علی؛ عصاره، علیرضا؛ سبحانی‌نژاد، مهدی؛ احقر، قدسی (1398). طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی دوره متوسطه اول با تأکید بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. پژوهش‏های آموزش و یادگیری، 16(30)، ص169-183.
عظیمی، محمدحسن؛ اورند، سمیه (1400). مروری بر اثربخشی قصه‏گویی در ارتقای سلامت روان کودکان. راهبردهای نو در روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 9، ص72-83.
قربان‌پور آرانی، حسین؛ زارعی، عباس؛ باقری، سمیه (1400). مقایسه میزان توجه به ساحت‏های شش‏گانه تربیت در کتاب‏های فارسی دوره ابتدایی قبل و بعد از اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. مطالعات برنامه درسی ایران، 16(62)، ص179-196.
کریمی، ناهید؛ مهرافزون، داریوش؛ جعفری، علیرضا (1396). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی به روش قصه‏گویی بر مؤلفه‌های خلاقیت دانش‌آموزان ابتدایی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7(2)، ص149-166.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی. تصحیح علی‌اکبر غفاری. تهران: دارالکتب الإسلامیة، ج6.
متقی، علی بن حسام‌الدین(1419ق). کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال. بیروت: دارالکتب العلمیه، ج10.
محمدی پویا، فرامرز؛ صالحی، اکبر؛ مومیوند، فاطمه (1394). تحلیل محتوای نهج‌البلاغه براساس ساحت‏های شش‏گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. پژوهشنامه نهج‌البلاغه، 3(10).
ملکی سفیددشتی، سمیرا (1401). بازکاوی مفاهیم قصه‏گویی مبتنی بر مؤلفه‏های هوش هیجانی و اخلاقی و تاثیر آن بر سازگاری و تاب‌آوری دانش‌آموزان. پیشرفت‌های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 5(47).
میرزاییان، وحیدرضا (1385). تولید کتاب درسی الکترونیک؛ فرصت‌ها و چالش‌ها. تهران: انتشارات سمت.
وفایی، رضا؛ فضل‌الهی قمشی، سیف‌اله؛ طالعی‌فرد، احمد (1396). بررسی میزان توجه به ساحت‏های شش‏گانه تربیت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در کتاب‏های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 2(3).
یزدانی، فریدون؛ محمدی پویا، فرامرز؛ بیجنوند، زهرا (1398). احصاء مصادیق ساحت‏های شش‏گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در قرآن کریم. پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، 9(19)، ص87-111.
Akyol, H. (2000). Olumlu Ö÷renmeye Uygun Bir Ortam Oluúturma, SÕnÕf Yönetimi. Ankara: Nobel YayÕn Da÷ÕtÕm.
Bland, J. (2015). Oral storytelling in the Primary English Classroom. In: J. Bland (Ed.), Teaching English to young learners. Critical issues in language teaching with 3-12 year olds (pp. 183–198).
Crain, W. (2005). Theories of development: Concepts and Applications. New Jersey: Pearson.
Damon, W. (1988). The moral child. New York: Free Press
Dean, J. (2000). Improving Childrens Learning, Educational Management Series. London: Routhledge.
Elliott, A. (2006). Early childhood education: Pathways to quality and equity for all children. ACER Press, Australia.
Hofstein, A. & Lunetta, V.N. (2004). The laboratory in science education: Foundations for the twenty-first century. Science Education, 88(1), p. 28–54.
Kersten, S. (2015). Language development in young learners: The role of formulaic language. In: J. Bland (Ed.), Teaching English to young learners. Critical issues in language teaching with 3-12 year olds
(pp. 129–145). Bloomsbury.
Kohlberg, L. (1969). Stage and sequence: The Cognitive-developmental approach to socialization. In: D.A. Goslin (ed.) Handbook of socialization theory and research (p.347-480). Chicago: Rand McNally.
McNeill, K. (2011). Elementary students’ views of explanation, argumentation, and evidence and their abilities to Gü lcan Mihladiz and Meltem Duran: Procedia - Social and Behavioral Sciences. Journal of Research in Science Teaching, 48(7), p. 793-823.
Mour˜ ao, S. (2016). Picturebooks in the primary EFL classroom. Children’s Literature in Language Education Journal, 4(1), p.25-43.
Nair, S.M., Mohd Yusof, N. & Hong, S.C. (2014). Comparing The Effects of The Story Telling Method and The Conventional Method on The Interest, Motivation and Achievement of Chinese Primary School Pupils. Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 116, p. 3989-3995.       
https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.878
Panc, I., Georgescub, A. & Zahariab M. (2015). Why children should learn to tell stories in primary school? Procedia - Social and Behavioral Sciences, 187, p. 591-595.         
https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.03.110
Piaget, J. (1965). The moral judgment of the child. New York: The Free Press.
Reyes-Torres, A. & Portal´es Raga, M. (2020). Multimodal approach to foster the multiliteracies pedagogy in the teaching of EFL through picturebooks: The Snow Lion. Atlantis. Journal of the Spanish Association of Anglo-American Studies, 42(1), p. 94-119.