مقایسه تاثیر روش‌تدریس یادگیری مشارکتی (همیاری) و سخنرانی بر انگیزش و پیشرفت تحصیلی به درس دین و زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران

2 گروه آموزشی الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه میزان اثربخشی روش ‌تدریس یادگیری مشارکتی(همیاری) در مقایسه با روش سخنرانی، بر انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان به درس دین و زندگی است. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه می‌باشد. جامعه آماری پژوهش نیز شامل دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم شهرستان مه‌ولات است که از طریق روش نمونه در دسترس، تعداد 104 نفر از دانش‌آموزان دختر دبیرستان حضرت حجت شهرستان مه‌ولات انتخاب شدند و از این میان تعداد (26 نفر گروه آزمایش و 26 نفر گروه گواه) نمونه‌گیری شدند. ابزار گردآوری داده‌ها نیز پرسشنامه پیشرفت تحصیلی فام و تیلور و پرسشنامه انگیزش تحصیلی هارتر و ارزشیابی درس بعد از هر دو شیوه تدریس می‌باشد. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارspss، آزمون‌های تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که تدریس دروس دین و زندگی به شیوه مشارکت گروهی، براساس تحلیل آماری، بر متغیر انگیزش و پیشرفت تحصیلی اثر معنی‌داری دارد. این تأثیر باعث افزایش معنادار متغیرهای انگیزش و پیشرفت تحصیلی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است. با توجه به مجذور اتا می‌توان گفت، 7/52 و 5/43 درصد از تفاوتی که در میانگین نمرات تعدیل شده پس‌آزمون متغیرهای انگیزش و پیشرفت تحصیلی در دو گروه کنترل و آزمایش وجود دارد، به وسیله روش تدریس مشارکت گروهی تبیین می‌شود. دروسی که براساس شیوه سخنرانی تدریس می‌شوند، در کاهش انگیزش و عدم پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مؤثر هستند. در نتیجه دانش‌آموزان به یادگیری دروس علاقه چندانی نشان نمی‌دهند و دچار افت تحصیلی می‌شوند. ولی اگر معلم جهت تدریس از شیوه‌های نوین تدریس استفاده کند، نتایج پژوهش نشان‌دهنده ایجاد انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان است. از آنجایی که نیاز است در تدریس کتب دین و زندگی، شیوه‌های فعال تدریس ازجمله روش یادگیری مشارکتی (همیاری) مورد توجه قرار گیرد، پیشنهاد می‌شود، کلاس‌های ضمن خدمت برای فرهنگیان جهت فراگیری روش‌های نوین و فعال تدریس برگزار شود.

کلیدواژه‌ها


احمدآبادی، آرزو؛ زین‎‌آبادی، حسن رضا؛ استاد رحیمی، مریم (1400). تأثیر تدریس با روش معکوس در مقایسه با روش‌های همیاری، کاوش‌گری و سخنرانی بر یادگیری علوم تجربی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی. پژوهش در تربیت معلم، 4(1)، ص28-9.
اسلامیان، حسن؛ سعیدی رضوانی، محمود؛ امین خندقی، مقصود (1394). عدم انطباق روش تدریس دبیران درس دین و زندگی پایه سوم متوسطه با کتاب راهنمای تدریس. تربیت اسلامی، 10(20)، ص27-7.
اسلامیان، حسن؛ سعیدی رضوانی، محمود؛ فاتحی، یونس (1392). مقایسه اثربخشی روش‌های تدریس بحث گروهی و سخنرانی بر میزان یادگیری و رضایت دانش‌آموزان از تدریس در درس دین و زندگی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(11)، ص23-13.
اسماعیلی، ابراهیم؛ موسوی، فرانک (1394). مقایسه روش تدریس مشارکتی از طریق محیط یادگیری الکترونیکی با شیوه سخنرانی و تاثیر آنها بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، شماره 12، ص109-97.
بهنام‌فر، رضا (1392). فن بیان در تدریس، عنصر فراموش‌شده. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 13(7)، ص625-623.
حسینی نسب، سید داوود؛ فلاح، نوروز (1387). تاثیر روش تدریس مشارکتی (همیاری) و روش تدریس سنّتی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به درس معارف اسلامی در مراکز پیش‌دانشگاهی شهر تبریز. علوم تربیتی، 1(3)، ص80-41.
حسینی‌راد، منیژه؛ دانش‌پور، محمد معین؛ غضنفری، محمد عرفان؛ حمیدی، علی (1399). مقایسه تاثیر روش تدریس سخنرانی و مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سوم ابتدایی در درس علوم تجربی. پژوهش در آموزش زیست‌شناسی، شماره7، ص64-53.
حیدری، طوبی؛ کریمیان، نورالسادات؛ حیدری، زهرا؛ امیری فراهانی، لیلا (1388). مقایسه تاثیر تدریس به روش سخنرانی با بازخورد و سخنرانی به روش سنتی بر میزان یادگیری و کیفیت تدریس. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، 12(4)، ص43-34.
دولتی میاندوآب، علیرضا؛ درتاج، فریبرز؛ فرخی، نورعلی (1397). تاثیر راهبرد آموزشیkwl  بر انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی درس دین و زندگی. رهبری و مدیریت آموزشی، شماره45، ص122-109.
راستگو، معصومه (1390). بررسی تاثیر یادگیری مشارکتی و یادگیری سنتی بر پیشرفت تحصیلی درس علوم دانش‌آموزان پایه سوم راهنمایی شهرستان شاهین دژ و محمودآباد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور استان تهران.
رهبری‌نژاد، یدالله (1373). بررسی شیوه‌های تدریس کتب فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی مقطع ابتدایی و مقایسه آن با روش‌های تدریس فعال در مدارس شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
سادات، محمدعلی (1373). اهداف درس بینش اسلامی دوره متوسطه. مرکز منابع برنامه‌ریزی درسی وزارت آموزش و پرورش.
سیرتی لیاولی، فریده؛ خاکپور، مریم؛ شاه مرادی، مهسا (1391). تاثیر روش تدریس همیاری بر نگرش و پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان چالوس. در: اولین همایش حسابداری و مدیریت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور.
شاکرین، حمیدرضا (1385). پرسش‌ها و پاسخ‌هاى دانشجویى. قم: معارف، چاپ سوم.
صابرماهانی، احسان (1388). بررسی رابطه بین عملکرد تحصیلی و بهداشت روانی دانش‌آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر کرمان در سال تحصیلی 88-1387. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. گروه علوم تربیتی و روانشناسی، ‌واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی.
صفرزاده، سحر؛ مرعشیان، فاطمه سادات (1394). رابطه تفکر انتقادی و فراشناخت با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دختر. روان‌شناسی فرهنگی زن (زن و فرهنگ سابق)، 7(25)، ص29-43.
ظهیری ناو، بیژن؛ رجبی، سوران (1388). بررسی ارتباط گروهی از متغیرها با کاهش انگیزش تحصیلی دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی. دانشور رفتار، 16(36)، ص80-69.
فرهادی، فرهاد؛ خلیلی مقدم، تهمینه؛ رئیسی، طاهره؛ نادری لردجانی، معصومه (1395). مقایسه روش تدریس استقرایی با روش تدریس همیاری بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مقطع دوم متوسطه لردگان در سال تحصیلی 95-96. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 2(3)، ص104-98.
کریمی، فاطمه؛ نیلی، محمدرضا؛ میرشاه جعفری، ابراهیم؛ شرفی، عاطفه (1393). بررسی مهم‌ترین الزامات روش تدریس مشارکتی از دیدگاه استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان. رویکردهای نوین آموزشی، 9(19)، ص106-89.
محمدی خانقاهی، محمد؛ حسی‌زاده، امیدعلی (1394). تدوین و اعتباریابی مدل تدریس اثربخش برای اساتید دانشگاه تبریز. آموزش و ارزشیابی، 8(31)، ص91-77.
مرادیان، پیام؛ سلیسپور، نرگس؛ مرادیان، پریسا (1392). بررسی رابطه نوآوری، یادگیری سازمانی و عملکرد در میان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه. در: رودهن: اولین کنفرانس بین‌المللی حماسه سیاسی (با رویکردی بر تحولات خاورمیانه) و حماسه اقتصادی (با رویکردی بر مدیریت و حسابداری).
مهدی‌مقدم، امیرحسین؛ نورآبادی، سحر؛ هاشمی بناب، پریناز؛ گرمایی، هانیه (1401). تاثیر روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سخنرانی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. علوم انسانی و اسلامی در هزاره سوم، 6(2)، ص155-145.
Clark, M.H., Middleton, S.C., Nguyen, D. & Zwick, L.K. (2014). Mediating relationships between academic motivation, academic integration and academic performance. Learning and Individual Differences, 33, p. 30-38.
Ercolano, L. (2007). Collaborative team teaching. Kean University.
Erkman, F., Canver, A., Handesart, Z., Borkan, B. & Sahan, K. (2010). Influence of perceived teacher acceptance, self-concept and school attitude on the academic achievement of school-age children in Turkey. Cross cultural Research, 44(3), p. 295-309.
Feldman, D.B. & Kubota, M. (2015). Hope, self-efficacy, optimism, and academic achievement: Distinguishing constructs and levels of specificity in predicting college grade-point average. Learning and Individual Differences, 37, p. 210-216.
Leone, C.M. & Richards, M.H. (1989). Classwork and homework in early adolescence the ecology of achievement. Journal of Youth and Adolescence, 11, p. 291-241.
Villa, R.A., Thousand, J.S. & Nevin, A.I. (2008). Co-teaching: A multimedia kit for professional development. Thousand Oaks. CA: Corwin Press.