واکاوی تجارب زیسته دانشجو معلمان آموزش ابتدایی در رابطه با درس آموزش قرآن در دانشگاه فرهنگیان قم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تجارب زیسته دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان قم از درس آموزش قرآن است. در این پژوهش، از رویکرد کیفی و از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجو معلمان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان قم می‌باشد. اطلاعات با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری شد. داده‌های حاصل نیز با استفاده از روش پیشنهادی اسمیت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بعد از انجام مصاحبه‌ها و تحلیل آنها، تجربه دانشجومعلمان از درس آموزش قرآن، در پنج مضمون اصلی شامل منبع و محتوای درس، اساتید، فرصت‌ها، چالش‌ها، پیشنهادات؛ و 15 زیرمضمون قرار گرفت. نتایج پژوهش از تجارب مثبت دانشجویان به علت یادگیری روخوانی قرآن، الگوگیری از اخلاق استاد، برقراری زمینه انس با قرآن حکایت دارد. همچنین تجارب منفی یا چالش‌های آنان شامل عدم یادگیری روش تدریس قرآن، زمان محدود این درس، شیوه تدریس (غیرفعال) استاد، عدم پویایی و نشاط کلاس و روابط میان‌فردی استاد و دانشجو است. دانشجو معلمان برای رفع چالش، پیشنهاداتی ارائه دادند ازجمله استفاده از اساتید خبره قرآنی، جوان و مسلّط به شیوه‌های نوین تدریس و نیز اختصاص واحدهای بیشتر برای درس آموزش قرآن در برنامه درسی دانشجویان.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابن ابی الحدید، معتزلی (1404ق). شرح نهج‌البلاغه. قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ج20.
ادیب حاج باقری، محسن؛ پرویزی، سرور؛ صلصالی، مهوش (1386). روش‌های تحقیق کیفی. تهران: انتشارات بشری.
امامی سیگارودی، عبدالحسین؛ دهقان نیری، ناهید؛ رهنورد، زهرا؛ نوری، سعید علی (1391). روش‌شناسی تحقیق کیفی: پدیدارشناسی. پرستاری و مامایی جامع‌نگر، شماره 68، ص56-63.
انوشه‌پرور، ابوالفضل؛ ستوده، الهه؛ سرشور خراسانی، غلام‌عباس؛ سیف، سید مهدی؛ ملکوتی، سید حامد؛ نباتی، رضا؛ وکیل، مسعود (1391). مبانی و روش آموزش قرآن در دوره ابتدایی، ویژه مراکز تربیت معلم تهران. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
پاینده، ابوالقاسم (1382). نهج‌الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول(ص) با ترجمه فارسی). تهران: دنیای دانش.
پروری، پیمان (1398). خوانشی نو از روش پدیدارشناسی، بنیان‌های فلسفی، رویکردها و چارچوب اجرای تحقیق پدیدارشناسی. مطالعات جامعه‌شناسی، شماره 44، ص87-106.
جعفریان، سکینه؛ اوجاقی، ناهید؛ نجفی، حبیب‌الله (1395). مدل علّی تأثیرگذاری کنش استاد در کلاس درس، انگیزه پیشرفت و خودتنظیمی بر عملکرد تحصیلی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 13(2)، ص61-74
خامنه‌ای، سید علی (12/2/1385). بیانات در دیدار معلمان سراسر کشور. قابل دسترس در:
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی آموزش و پرورش(1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
شعبانی، حسن (1387). مهارت‌های آموزشی و پرورشی (روش‌ها و فنون تدریس). تهران: انتشارات سمت.
کیخا، احمد؛ حاجی علیان، نیره؛ محمدی‌مهر، مژگان؛ دارابی، فاطمه (1397). تحلیل ویژگی‌های استاد خوب از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی. مطالعات آموزشی، شماره 2، ص48-60
معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه فرهنگیان (1399). برنامه درسی بازنگری شده رشته آموزش ابتدایی ویژه دانشگاه فرهنگیان.
نباتی، رضا (1389). 40 گام در اشاعه برنامه درسی قرآن دوره ابتدایی. قابل دسترس در:  yun.ir/7uhpbc
نجفی، محمد؛ نصرتی، کمال؛ حاتمی، مصطفی؛ متقی، زهره (1394). ارتباط سیرت نیکوی استادان با انگیزش تحصیلی دانشجویان. رویکردهای نوین آموزشی، شماره 21، ص1-22.