تربیت سیاسی در حوزه آموزش و پرورش از دیدگاه امامین انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، برنامه‌ریزی درسی، کاشان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی واژه تربیت سیاسی به عنوان کنش گفتاری- هرمنوتیکی در اندیشه امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای در حوزه آموزش و پرورش با تأکید بر نقش معلم بود. بدون شک کنش گفتاری با هدف تغییر در عرصه عمل، ایراد می‌شود و زمینه‌ها و شرایط متفاوت در جهت‌گیری واژگان تأثیرگذار هستند. روش پژوهش، نظریه کنش گفتاری و به‌تبع آن هرمنوتیک اسکینر (1978) است که درپی نظریات جان سرل (1969)، ویتگنشتاین (1994) و جان آستین (1975) آمده است و بر کشف نیت مؤلف تأکید خاصی دارد. معنای متن در این پژوهش، مفهوم عام آن شامل کتاب، رساله، سخنرانی، نماد و... است. پژوهش حاضر از یک طرف می‌تواند ابعاد و جنبه‌های مختلف تربیت سیاسی را برای دانش‌آموزان و دانشجو- معلمان روشن سازد و از سوی دیگر به متولیان نظام آموزشی در برنامه‌ریزی‌های آموزشی- پرورشی کشور کمک نماید. یافته‌ها نشان داد که کنش گفتاری امام خمینی در مفهوم تربیت سیاسی، با توجه به شرایط روز و مبانی دینی اسلامی اتخاذ گردید و واژگان همراه با آن یعنی مبارزه، علم با معنویت، توحیدمحوری، مؤمن و متدین، انقلابی بودن، و استقلال ارائه شدند. در کلام مقام معظم رهبری نیز تربیت سیاسی با مقوله‌های کلان گام دوم انقلاب، تمدن نوین اسلامی، دولت اسلامی، نیروهای مؤمن و انقلابی، مدیریت جهادی، فرهنگ و سیاست، علم و اخلاق پیونده خورده است و به نوعی مسیر انقلاب را در این حوزه مشخص می‌کند.

کلیدواژه‌ها


احمدی، غلامعلی و همکاران (1396). مراحل تعلیم و تربیت سیاسی (گذرگاه سیاست‌پذیری) بر مبنای مراحل رشد شناختی با تاکید بر دوره‌های تحصیلی. دانش سیاسی، 14(1).
برزگر، ابراهیم (1392). اندیشه سیاسی امام خمینی؛ سیاست به‌مثابه صراط. تهران: سمت.
حجتی، سید محمدباقر (1385). اسلام و تعلیم و تربیت. تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
خامنه‌ای، سید علی (1381). بیانات در دیدار جمعی از مسئولان وزارت آموزش و پرورش. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3130
خامنه‌ای، سید علی (1388). بیانات در سالروز عید سعید مبعث. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=7435
خامنه‌ای، سید علی (1390). بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=18292
خامنه‌ای، سید علی (1393). بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان سراسر کشور. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=26342
خامنه‌ای، سید علی (1394). بیانات در دیدار جمعی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=29639
خامنه‌ای، سید علی (1395). بیانات در دیدار با ائمه جماعت مساجد استان تهران. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=34109
خامنه‌ای، سید علی (1397). بیانات در دانشگاه فرهنگیان. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=39542
خامنه‌ای، سید علی (1397). بیانیه گام دوم انقلاب خطاب به مردم ایران. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673
خامنه‌ای، سید علی (1398). بیانات در دیدار با معلمان و فرهنگیان. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=42410
خمینی، سید روح‌الله (1368). چهل حدیث. مرکز نشر فرهنگی رجاء.
خمینی، سید روح‌الله (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 6-8، 10-11.
رضوی، سید عباس و همکاران (1389). بررسی تربیت سیاسی در برنامه درسی رسمی دوره ابتدایی. روانشناسی تربیتی، 6(9).
رنجبر، مقصود (1387). تربیت سیاسی در چارچوب نظام‌های سیاسی و نظریه‌های مختلف. راه تربیت، شماره ۵.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی، 1390.
طباطبایی، مینو (1397). بررسی مولفه‌های تربیت سیاسی در کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 26(40).
عیسی‌نیا، رضا (1387). تربیت سیاسی در اندیشه امام خمینی. راه تربیت، شماره ۵.
میراحمدی، منصور (1387). اصول و مبانی تربیت سیاسی در متون و منابع دینی، راه تربیت، شماره ۵، ص۱۰۱ - ۱۰۳.
ورعی، جواد (1378). امام خمینی و احیای تفکر اسلامی. تهران: نشر موسسه چاپ و نشر عروج.
یوسف‌زاده، محمدرضا؛ شاهمرادی، مرتضی (1399). ارائه مدل برنامه درسی تربیت سیاسی براساس ساحت تربیت اجتماعی- سیاسی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان دوره متوسطه اول. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 5(1).
Austin, J.L. (1975). How to do things with words (Vol. 88). Oxford university press.
Brecht, A. (2015). Political theory: The foundations of twentieth-century political thought. Princeton University Press.
David, M.K. (2014). Language, power and manipulation: the use of rhetoric in maintaining political influence. Frontiers of Language and Teaching, 5(1), p.164-170.
Euben, J.P. (1997). Corrupting youth: Political education, democratic culture, and political theory. Princeton University Press.
Giannakopoulos, G. & Quijano, F. (2012). On politics and history: A discussion with Quentin Skinner. Journal of Intellectual History and Political Thought, 1(1), p.7-31.
Gramsci, A. & Patriarchi, A. (1999). Antonio Gramsci. ElecBook, the Electric Book Company.
Pocock, J.G.A. (1978). Politics, language, and time: Essays on political thought and history. University of Chicago Press.
Pocock, J.G.A. (1989). Politics, language, and time: Essays on political thought and history. University of Chicago Press.
Pocock, J.G.A. (1999). Barbarism and religion (Vol.6). Cambridge University Press.
Qian, Z. (2018). Value Analysis of Hot Spots of Society in Ideological and Political Education in Higher Schools. In: 2018 4th International Conference on Education Technology, Management and Humanities Science (ETMHS 2018). Atlantis Press.
Rhaug, K. (2008). Educating voters: Political education in Norwegian upper‐secondary schools. Journal of Curriculum Studies, 40(5), p.579-600.
Schmitt, C.B., Kraye, J., Kessler, E. & Skinner, Q. (Eds.). (1990). The Cambridge history of Renaissance philosophy. Cambridge University Press
Skinner, Q. (1978). The foundations of modern political thought: the age of reformation. Vol. 1. United kingdom: Cambridge University Press.
Skinner, Q. (2002). Visions of Politics: Regarding Method. Cambridge. (Vol.1). Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CBO9780511790812.
Skinner, Q. (2004). The foundations of modern political thought Volume 2: the age of reformation. United kingdom: Cambridge University Press.
Tse, T.K.C. (2018). Preparing students for citizenship?: civic education in Hong Kong secondary schools. Doctoral dissertation, University of Warwick.
Wittgenstein, L. & dos Santos, L.H.L. (1994). Tractatus logico-philosophicus. Edusp.
Ying, S. & Weibin, F. (2018). A Literature Review of the Limiting Factors, Teaching Approach, and Teaching Strategy of Socialist Core Values into Senior High Schools' Ideological and Political Education. Journal of Tianshui Normal University, 3, p.27.
Żuk, P. (2018). Nation, national remembrance, and education–Polish schools as factories of nationalism and prejudice. Nationalities Papers, 46(6), p.1046-1062.