نقش توکل در آرامش روان با بهره‌گیری از «دعای هفتم» صحیفه سجادیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، بخش ادبیات، دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران

2 کارشناسی ارشد، مدیریت فرهنگی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران.

3 سطح چهار، حوزه علمیه قم، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش توکل در آرامش روان با بهره‌گیری از «دعای هفتم» صحیفه سجادیه است. در این راستا و با روش توصیفی- تحلیلی، آثار توکل در زندگی انسان مانند افزایش استقامت و تقویت اراده، تقویت روحیه و قوت قلب، هموار کردن سختی‌ها، پیروزی، محو شبهات و دستیابی به سعادت از این دعا برای دستیابی به آرامش روان استخراج شده است. نتایج نشان داد که تحلیل محتوای دعا نشانگر آن است که این دعا، به سه بخش تقسیم شده است؛ بخش نخست آن به بیان صفات پروردگار اشاره دارد؛ بخش دوم مشکلات، حوادث و سختی‌هایی که به‌سبب آنها پیش آمده است را بیان می‌کند و بخش سوم دعا در بیان این نکته است، که حل مشکلات فقط به‌دست پروردگار است و به راه‌حل آنها اشاره می‌کند. با توجه به ارتباط گسترده بین آرامش روان و توکل، ازجمله راه‌های رسیدن به آن را می‌توان ایمان به خدا، یقین و قطع طمع از دیگران دانست. بنابراین، دستیابی به آرامش روان از طریق دستیابی به توکل، با توجه به راهکارهای موجود در دعای هفتم صحیفه سجادیه ممکن است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابن‌فارس (1404ق). معجم مقائیس اللغة. بی‌جا: بی‌نا، ج6.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم. قم: دارالکتاب الاسلامی، ج1.
خمینی، سید روح‌الله (1382). شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خوشخویی، منصور؛ سلحشوری، احمد؛ کریمی، مصطفی (1399). آرامش روانی از منظر نهج‌البلاغه. در: دومین همایش ملی «نهج‌البلاغه و علوم انسانی»، مجموعه مقالات محور روانشناسی.
راغب اصفهانی، حسین (1427). مفردات الفاظ القرآن. قم: طلیعة النور.
سبحانی، جعفر (1379). عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل. قم: انتشارات توحید.
شوشتری، قاضی نورالله (1437ق). إحقاق الحق و إزهاق الباطل. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ج12.
طباطبایی، سید محمدحسین (1378). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه محمدباقر موسوی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج11.
فیروزآبادی، مجدالدین (بی‌تا). القاموس المحیط. بیروت: دارالعلم، ج3.
فیض کاشانی، ملامحسن (1415ق). المحجة البیضاء. قم: دفتر انتشارات اسلامی، ج7.
کلینی، محمد بن یعقوب (1369). الکافی. تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه، ج7.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. تهران: دارالکتب الإسلامیة، ج71.
محسنی ملردی، اسماعیل؛ عزیزی، زهرا (1394). الگوی اسلامی بهداشت روانی در صحیفه سجادیه. در: اولین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی با رویکرد بومی- اسلامی و تأکید بر پژوهش‌های نوین.
مصطفوی، حسن (1385). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز نشر آثار العلامة المصطفوی، ج13.
مکارم شیرازی، ناصر (1377). اخلاق در قرآن. قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب(ع)، ج2.
مکارم شیرازی، ناصر (1397). عرفان اسلامی. قم: انتشارات امام علی بن ابیطالب(ع)، ج3.
میرشاه جعفری، سید ابراهیم؛ تقوی‌نسب، سیده نجمه (1387). اصول بهداشت روانی از منظر صحیفه سجادیه. مطالعات اسلام و روان‌شناسی، سال 2، شماره3، ص75-95.
نراقی، مولى محمدمهدی (بی‌تا). جامع السعادات. بیروت: اعلمی، ج3.
نوری، حسین بن محمدتقی (1408ق). مستدرک الوسائل. بیروت: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ج2.
ویس کرمی، مهرداد؛ مؤدب، سیدرضا (1389). بررسی تطبیقی «آرامش روانی» در روان‌شناسی با «اطمینان قلبی» در قرآن کریم. مطالعات تفسیری، 1(4)، ص163-186.