بررسی میزان اثربخشی آموزه‌های قرآنی متوسطه اول بر مهارت کنترل استرس دبیرستان نرجس شهرستان مه‌ولات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران

2 استادیار، گروه الهیات، دانشگاه فرهنگیان، مشهد، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان اثربخشی آموزه‌های قرآنی بر مهارت کنترل استرس در بین نوجوانان دختر با استفاده از آموزه‌های تلفیقی دینی و روانشناسی است. در این راستا، معانی مختلف استرس، عوامل ایجاد آن و راهکارهای کنترل آن با توجه به آیات قرآن، در مقطع متوسطه اول و مطالب نوین روانشناسی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بوده و جامعه آماری پژوهش شامل 38 نفر از دانش‌آموزان (19 نفر گروه آزمایش و 19 نفر گروه گواه) مقطع متوسطه اول دبیرستان نرجس شهرستان مه‌ولات بودند که به صورت تصادفی نمونه‌گیری شدند. ابزار پژوهش تست استرس بک بوده و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و از نرم‌افزار spss استفاده شد. نتایج نشان داد که بین بکارگیری مفاهیم و آموزه‌های قرآنی و کنترل استرس، اثربخشی مستقیمی وجود دارد. بنابراین، به منظور کاهش مشکلات ناشی از استرس، نیاز به انس بیشتر با آموزه‌های قرآنی و مفاهیم دینی از طریق آموزش بهتر این مفاهیم به دانش‌آموزان متوسطه اول احساس می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
آزاد مرزآبادی، اسفندیار؛ اعظمی، یوسف (1395). عوامل ایجادکننده استرس از دیدگاه قرآن و احادیث. طب نظامی، 18(4)، ص307-299.
آقاپور، اسلام؛ حاتمی، علی (1389). بررسی رابطه بین جهت‌گیری مذهبی با بهداشت روانی خانواده. پژوهشنامه زنان، 1(1)، ص18-1.
انصاری، مریم؛ میرشاه جعفری، ابراهیم (1389). نقش ایمان در ارتقای کیفیت زندگی و سلامت روانی. اسلام و روان‌شناسی، 4(6)، ص123-142.
بشرپور، سجاد؛ وجودی، بابک؛ عطارد، نسترن (1393). اثربخشی جهت‌گیری مذهبی و نگرش نسبت به مرگ با کیفیت زندگی و علائم جسمانی‌سازی در زنان. روان‌شناسی سلامت، 3(2)، ص97-8.
پسندیده، عباس (۱۳۸۴). رضایت از زندگی. قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
پناهی، علی احمد (1387). نقش نماز در آرامش روان. روان‌شناسی و دین، شماره 1.
تقی‌لو، صادق (1388). تأثیر آموزش روخوانی قرآن بر کاهش استرس در بین جوانان و نوجوانان. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 18(71)، ص81-72 .
ثقفی تهرانی، محمد (1398ق). تفسیر روان جاوید. تهران: انتشارات برهان، چاپ سوم، ج4.
حسین‌ثابت، فریده، (1387). ساخت مقیاس سنجش صبر برای نوجوانان. مطالعات اسلام و روانشناسی، 1(3)، ص92-79.
حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین (1363). تفسیر اثنی عشری. تهران: انتشارات میقات، ج11.
حسینی قدمگاهی، جواد؛ دژکام، محمود؛ بیان‌زاده، سید اکبر (1377). کیفیت روابط اجتماعی بر میزان استرس و راهبردهای مقابله با آن در بیماران عروقی قلب. روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 4(13)، ص23-14.
خادم، حسین؛ رحیمی‌نژاد، عباس؛ رنجبری توحید (1396). اثربخشی آموزش تلقیح استرس بر پرخاشگری، در پسران نوجوان. روانشناسی بالینی، 9(1)، ص74-63.
خلیلیان، محمدجواد (1381). اسلام و توسعه. قم: مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه‌ علمیه.
راجی، نرگس؛ خلعتبری، جواد (1396). اثربخشی آموزش روش مقابله با استرس بر پرخاشگری دانش‌آموزان مقطع دبیرستان. مطالعات روانشناختی، 13(1)، ص134-119.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالمعرفه.
روحی عزیزی، مهتاب؛ روحی عزیزی، مریم (1380). تأثیر نماز به عنوان یکی از ارکان دین مبین اسلام بر سلامت جسمی- روانی نسل جوان. تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران.
سجادیان، ایلناز؛ اکرمی، ناهید (1385). ارتباط توکل بر خدا و سایر رهیافت‌های مقابله‌ای با اضطراب در دانش‌آموزان دختردوره متوسطه. دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره30، ص70-51.
طباطبائی، محمدحسین (1374). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، انتشارات اسلامی، ج16.
عروسی حویزی، عبدالعلی بن جمعه (1415ق). تفسیر نور الثقلین. قم: انتشارات مطبوعاتی اسماعیلیان، ج 4.
غباری بناب، باقر (1377). توکل بر خدا. قبسات، شماره 8-9.
قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن، چاپ یازدهم، ج6.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار. بیروت: دارالأحیاء التُراث العربی، ج77.
محمدی ری‌شهری، محمد (۱۳۷۸). میزان الحکمة. ترجمه حمیدرضا شیخی. قم: دارالحدیث، ج 4.
مطهری، مرتضی (1374). بیست گفتار. تهران: صدرا، چاپ دهم.
معین، محمد (1364). فرهنگ معین. تهران: امیرکبیر، چاپ چهارم، ج1.
مکارم شیرازی، ناصر (1382). تفسیر نمونه. تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامی، ج14-16.
نیک‌منش، زهرا؛ زندوکیلی، مریم (1394). تأثیر آموزش مثبت‌نگری بر کیفیت زندگی، افسردگی، اضطراب و استرس بزهکاران نوجوان. پژوهش‌نامه روانشناسی مثبت، 1(2)، ص64-53.
ویس کرمی، حسنعلی؛ غضنفری، فیروزه؛ رحیم‌پور، طاهره (1395). بررسی کارآمدی آموزش صبر بر سخت‌رویی روانشناختی. روانشناسی و دین، 9(3)، ص106-89.
یوسفی، ناصر (1394). تدوین و ارائه مدل مداخله توکل (مذهب محور) و مقایسه اثربخشی آن با مدل فراشناخت بر بهبود عملکرد خانواده کارکنان. روانشناسی بالینی، 7(1)، ص14-1.