تأثیر درمان وجودگرا و مذهب‌محور در افزایش امید به زندگی افراد معلول ناشی از حوادث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر درمان وجودگرا و مذهب‌محور در افزایش امید به زندگی افراد معلول ناشی از حوادث بود. این مطالعه به روش تحقیق نیمه‌آزمایشی به شیوه پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه آزمایش و کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش افراد مراجعه‌کننده به مراکز توانبخشی معلولین بهزیستی استان قم بودند. نمونه مورد نیاز در طرح‌های شبه آزمایشی، 10 نفر برای هر گروه که به روش تصادفی ساده و متمایل برای شرکت در تحقیق، در سه گروه (درمان مذهب‌محور، درمان وجودی و گواه) انتخاب شدند. ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه امید به زندگی «میلر» بود که دارای 48 گویه با دامنه نمرات 48 (کاملاً درمانده) تا 240 (بالاترین حد امیدواری) است. براساس مداخله درمانی اجرا شده به دو روش وجودگرا و مذهب‌محور، میانگین امید به زندگی از پیش‌آزمون تا پس‌آزمون، افزایش قابل توجهی داشته است. براساس نتایج تحلیل آزمون تی، در دو گروه وجودگرا و مذهب‌محور، اثربخشی آموزش‌های درمانی، تأیید می‌گردد. مداخله درمانی به دو روش وجودگرا و مذهب‌محور در افراد معلول ناشی از حوادث، باعث افزایش معنادار میانگین امید به زندگی در آنان شده و می‌توان نتیجه گرفت که در افراد معلول، بسته به گرایش‌های مذهبی و وجودی، با طی دوره درمانی می‌توان امید به زندگی آنان را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
احمری طهران، هدی؛ حیدری، اکرم؛ کچویی، احمد؛ ایرانی، آزاد (1388). همبستگی بین نگرش نسبت به امور مذهبی و افسردگی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، شماره 3، ص51-56.
پالمر، استئفان. (1388). نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی. یوسفی، ناصر. آبادان: انتشارات پرسش.
حسین‌آبادی، مجید (1390). اثربخشی گروه درمان‌گری وجودی انسان‌گرایانه بر میزان سلامت روان زندانیان و بررسی سهم حرمت خود و احساس شرم در بهبود سلامت روان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
حسینیان، الهه (1396). بررسی اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی بر افزایش امید به زندگی بیماران سرطانی بیمارستان شفا شهر اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
رحیمیان، حوریه‌‌بانو (1380). نظریه‌ها و روش‌های مشاوره و روان‌درمانی. تهران: انتشارات مهرداد.
سعیدی‌‌نژاد، زهره؛ مظاهری، محمدعلی؛ غباری‌‌بناب، باقر (1388). تأثیر مداخلات معنوی به شیوه گروهی بر سلامت روان و خودشکوفایی. تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 8(31)، ص115-134.
فخار، فرشاد؛ نوایی‌نژاد، شکوه؛ فروغان، مهشید (1392). تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد معنا درمانی بر سطح سلامت روان زنان سالمند. سالمند، 7(3)، ص56-65.
فرانکل، ویکتور امیل (1386). انسان در جستجوی معنی. ترجمه اکبر معارفی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
قهرمانی، محمد (1382). بررسی تأثیر روزه‌داری بر وضعیت سلامت روانی. در: همایش نقش دین در بهداشت روان. قم: نشر معارف.
کوتلر، ا. (1385). مهارت‌های مشاوره‌ای برای معلمان. ترجمه ناصر یوسفی. اهواز: نشر تراوا.
محمدپور، احمدرضا (1387). روان‌درمانگری چیست؟ آشنایی با مداخله‌ها و درمان‌های روان‌شناسانه. تهران: قطره.
می، رولو (1391). روان‌شناسی وجودی. ترجمه میرجواد سیدحسینی و بکتاش فیروزه. تهران: ارجمند.
وولف، دیوید (1386). روان‌شناسی دین. ترجمه محمد دهقانی. تهران: انتشارات رشد.
یوسفی، ناصر (1392). مقایسه تأثیر شناخت‌درمانی مذهب‌محور و درمان وجودی در کاهش گرایش به خودکشی در میان دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
Allport, G.W. (1968). The Person in Psychology. Boston: Beacon Press.
Bartz, J.D. (2009). Theistic existential psychotherapy. Psychology of Religion and Spirituality, No.1, p.69-80.
Brouwers, A., Evers, W.J.G. & Tomic, W. (2012). Self-efficacy in eliciting social support and burnout among secondary school teachers. Journal of Applied Social Psychology, 31(7), p.1474-1491.
Exline, J.J. (2008). Beliefs about God and forgiveness in a Baptist church sample. Journal of Psychology and Christianity, No.27, p.131-139.
Helsing, K. & Szklo, M. (1981). Mortality after bereavement. American Journal of Epidemiology, No.114, p.41-52.
Kissane D.W. & et al. (2003). Cognitive-existential group psychotherapy for women with primary breast cancer: a randomised controlled trial: Scholarly articles for a randomized controlled trial. Psychooncology, 12(6), p. 532-545. DOI: 10.1002/pon.683
Lambert, P. & Doliahat, S. (2009). Are Wellbeing, health and happiness appropriate goals for Existential Therapists? Existential Analysis, 20(2).
Mascaro, N. & Rosen, D.H. (2016). The role of existential meaning as a buffer against stress. Journal of Humanistic Psychology, No.46, p.2 168-2190.
Nelson-Jones, R. (2016). Theory and practice of counseling and therapy. London: Sage.
Timms, B. & Goreczny, S. (2002). One natuion under God. NewYork: Harmony.