تحلیل محتوای کتاب نهج‌البلاغه از منظر پرورش مهارت‌های مدیریتی: کاربردی در برنامه درسی تربیت معلم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، گلستان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، گلستان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب نهج‌البلاغه بر مبنای مؤلفه‌های مهارت‌های مدیریتی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و مؤلفه‌های پرورش مهارت‌های مدیریتی (شامل: علم و دانش، حسن تدبیر، شایستگی و کفایت، رفق و مدارا) در خطبه 1 تا 100 نهج‌البلاغه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که کتاب نهج‌البلاغه به‌ طور مستقیم برای پرورش مهارت‌های مدیریتی تلاشی آشکار داشته و مضامین مدیریتی را بازتولید نموده است. بنابراین، مطالعه و تحلیل این کتاب برای دانشجو - معلمان دانشگاه فرهنگیان که مدیران آینده کلاس‌ها و مدارس هستند، پیشنهاد می‌شود، زیرا عملکرد مدیران آموزشی کارآمد تربیت معلم، بر تحول عواطف و ارزش‌های دانشجو-معلمان اثرگذار است و می‌تواند به عنوان مولفه‌ای از برنامه درسی پنهان  در برنامه درسی تربیت معلم مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


آقایی، مهرداد؛ شادمنامن، محمدرضا؛ تقی‌پور کندسر، شیما (1400). تأثیرپذیری ابن نباته فارقی از خطبه جهاد امام علی(ع) با محوریت تضمین (با تکیه بر شرح ابن ابی الحدید). پژوهشنامه نهج‌البلاغه، شماره 33.
ادیب‌منش، مرزبان (1399). ارزیابی دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی در آموزش عالی با رویکرد تحلیل محتوا. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، شماره 11.
اویسی، کامران؛ سقا، ثریا (1399). تحلیل آثار خداشناسی در هدایت فردی انسان از دیدگاه نهج‌البلاغه در پاسخ به نظریه اخترشناسان. پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره 67.
بهرامی، حمزه علی؛ عنایتی، ریحانه (1399). تحلیلی بر معناشناسی «علم خداوند» از راه نسبت‌سنجی مفاهیم همنشین آن در نهج‌البلاغه. پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره 67.
پورباغبان، سجاد؛ محمودی، فیروز؛ فتحی آذر، اسکندر؛ کوهستانی، بهروز (1399). الگوی برنامه درسی مبتنی بر وضعیت مجازی در درس علوم. نظریه و عمل در برنامه درسی، شماره 16.
پورموسوی، سید احمد؛ عبدالهی، بیژن؛ نوه ابراهیم، عبدالرحیم؛ عباسیان، حسین (1399). ارائه مدل مناسب مدیریت چندفرهنگی در مدارس ابتدایی ایران. علوم تربیتی، شماره 1.
تاج‌آبادی، حسین؛ بنایی، علی؛ بروجی، کوروش (1399). آموزه‌های رفتاری کارگزاران از منظر امام علی(ع) در نهج‌البلاغه: بایسته‌های مدیریت اسلامی. پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره 67.
تورانی، حیدر؛ ملایی‌نژاد، اعظم؛ حسین‌پور، شهره (1399). بررسی ویژگی‌های مدیریت مدرسه با رویکرد اسلامی: ارائه ابزار سنجش معتبر و الگوی پیشنهادی. نوآوری‌های آموزشی، شماره 73.
خرمی، مرتضی؛ نظر نوکنده، عباسعلی (1399). خرده استراتژی وحدت در نهج‌البلاغه. پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره 66.
خنیفر، حسین؛ ابراهیمی، صلاح‌الدین؛ سعادت، سارا؛ نادری بنی، ناهید؛ سیفی، علی (1400). مدل شایستگی‌ها و توانایی‌های مدیران میانی آموزش و پرورش: پژوهشی آمیخته. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، شماره 1.
راجبی، علیرضا؛ ملکی آوارسین، صادق؛ دانشور، زرین (1399). طراحی و اعتبارسنجی پرسشنامه مدل شایستگی‌های مدیران آموزشی دستگاه‌های اجرایی استان آذربایجان شرقی. آموزش و ارزشیابی، شماره 51.
رحیمی، رقیه؛ قرونه، داود؛ آهنگریان، محمدرضا (1400). ابعاد و الزامات حرفه‌ای شدن مدیران مدارس (مورد مطالعه: دبیرستان‌های دخترانه شهر مشهد). مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، شماره 1.
زوار، تقی؛ ملک‌پور، علیرضا؛ ملکی آوارسین، صادق (1398). اولویت‌بندی نیازهای آموزشی مهارت‌های مدیریتی مدیران مدارس تبریز. مدیریت مدرسه، شماره 2.
عترت دوست، محمد (1398). روش‌شناسی فهم حدیث در فرآیند سه گانه تحلیل متن، تحلیل محتوا و تحلیل گفتمان. حدیث‌پژوهی، شماره 21.
علی‌دادی، علیرضا؛ قورچیان، نادرقلی؛ جعفری، پریوش؛ باقری، مهدی (1399). مولفه‌ها و شاخص‌های موثر در توسعه خودمدیریتی در دانش‌آموزان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، شماره 1.
فتاحی‌زاده، فتحیه؛ مطیعیان نجار، سعیده (1398). تحلیل محتوای دعای 26 صحیفه سجادیه. سراج منیر، شماره 32.
قاسم‌نژاد، زهرا؛ امیدی، آمنه (1398). مفهوم‌شناسی تطبیقی و تحلیلی حبّ در روایات کافی و صحیح بخاری به روش تحلیل محتوا. حدیث‌پژوهی، شماره 22.
مشفقی، نزهت‌الزمان؛ نادی، محمدعلی (1399). طراحی الگوی اجرایی برنامه درسی دانشگاه کلاس جهانی در آموزش عالی ایران بر مبنای نظریه داده‌بنیاد. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، شماره 38.
معروفی، یحیی؛ حسنی، حسین؛ موسی‌پور، نعمت اله (1398). کاوش برنامه درسی اجرا شده دروس تربیتی؛ نظریه‌ای داده بنیاد. پژوهش‌های برنامه درسی، شماره 1.
معصومی‌نژاد،رضا؛ فتحی آذر، اسکندر؛ ادیب، یوسف؛ محمودی، فیروز (1399). تجارب معلمان دوره ابتدایی از آزادسازی برنامه درسی: یک رویکرد پدیدارشناختی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، شماره 37.
معمرحور، جمال؛ دهقانی، مرضیه؛ حجازی، الهه؛ صالحی، کیوان (1399). طراحی برنامه درسی تفکر مستقل برای دانش‌آموزان دوره متوسطه. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، شماره 39.
میری، وجیهه؛ منتظرالقائم، اصغر؛ چلونگر، محمدعلی (1399). مطالعه تاریخی کاربست شیوه‌های آموزشی در خطب امیرالمومنین(ع). تربیت اسلامی، شماره 31.
نادری بنی، ناهید؛ خنیفر، حسین؛ رحمتی، محمدحسین؛ عابدی تراب، رضا (1399). شناسایی مولفه‌های توسعه حرفه‌ای مدیران مدارس ابتدایی استان قم. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، شماره 1.
نادری، عزت‌الله؛ سیف نراقی، مریم؛ بحرینی‌زاده، آناهیتا (1397). ارائه الگویی به‌ منظور پرورش ذهنیت فلسفی در برنامه درسی ریاضی دوره ابتدایی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 4.
یوسفی، امیر؛ ملکی آوارسین، صادق؛ طالبی، بهنام (1399). طراحی الگوی توسعه حرفه‌ای مدیران مدارس ابتدایی در افق 1404 با رویکرد مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد. مدیریت بر آموزش سازمان‌ها، شماره 1.
Ibay, S.B. & Pa-alisbo, M.A.C. (2019). An Assessment of the Managerial Skills and Professional Development Needs of Private Catholic Secondary School Administrators in Bangkok Thailand. World Journal of Education, No.1.
Jonker, H., März, V. & Voogt, J. )2020). Curriculum Flexibility in a Blended Curriculum. Australasian Journal of Educational Technology, 36(1) , p.68-84.
Kim, Y.Ch. & Jung, J.-H. (2019). Conceptualizing Shadow Curriculum: Definition, Features and the Changing Landscapes of Learning Cultures. Journal of Curriculum Studies, 51(2), p.141-161.
Sökmen, Y.) 2021). Content Analysis of Articles Published in the Field of Social Studies Education. International Journal of Curriculum and Instruction, No.2