علم و واقع‌نمایی آن از نظر ملاصدرا و تاثیر آن بر آموزش قرابت نظریه شبح و وجود ذهنی بر مبنای حکمت متعالیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، یزد، ایران

2 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، یزد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی علم و واقع‌نمایی آن از نظر ملاصدرا و تاثیر آن بر آموزش قرابت نظریه شبح و وجود ذهنی بر مبنای حکمت متعالیه است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که نظریه ملاصدرا می‌تواند جامع نظریه وجود ذهنی، اضافه و شبح در معرفت‌شناسی بوده و اشکالات وارد بر نظریات شبح و اضافه را بر مبنای اصالت وجود پاسخ‌گو باشد. نظریه‌ای که با نظر علمای فلسفه مغرب زمین نیز در این امر سازگار است. اصالت وجود و التزام به لوازم آن در امر معرفت‌شناسی، ما را به تفکیک بود و نمود و اینکه ما همواره به نمودها دست می‌یابیم و از شناخت بودها محروم هستیم، می‌رساند. شناختی که تنها شبیه به عالم خارج یا بهره‌مند از آن است. علم تنها حکایت‌گر معلوم خارجی است و آنچه که در حصول علم نقش اساسی دارد، ذهن و قوای ذهنی شناسنده است و تنها رعایت قواعد حصول علم می‌تواند ضامن واقع‌نمایی آن باشد. التزام به اصالت وجود و لوازم معرفت‌شناسانه آن، در روش تدریس معلم، نحوه ارتباط او با دانش‌آموز، میزان توجه به سوالات و اشکالات دانش‌آموز و قطعیت و سندیت محتوای آموزشی و... اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها


ابن سینا، حسین (1375). الاشارات و التنبیهات. مع شرح خواجه نصیرالدین طوسی و قطب الدین رازی. قم: نشر البلاغه، ج3.
افلاطون (1398). دوره آثار. تهران: انتشارات خوارزمی. ترجمه محمدحسن لطفی.
بهارنژاد، زکریا؛ میرحسینی، سید امین (1395). تحلیل و نقد اشکال‌های وارد شده بر نظریه شبح. آیینه معرفت، 16(48).
پاپکین، ریچارد؛ آوروم، استرول (1389). کلیات فلسفه. ترجمه سید جلال‌الدین مجتبوی. تهران: انتشارات حکمت.
سید هاشمی، سید محمد اسماعیل؛ سجادی‌فر، مهدی (1391). تأملی بر نظریۀ شبح و وجود ذهنی، با تأکید بر آراء علامۀ طباطبایی. آینه معرفت، 10(32).
طباطبائی، سید محمدحسین (1391الف). بدایه الحکمه. ترجمه و شرح علی شیروانی. قم: دارالفکر، ج1.
طباطبائی، سید محمدحسین (1391ب). نهایه الحکمه. ترجمه و شرح علی شیروانی قم: دارالفکر، ج1.
کاپلستون، فردریک (1375). تاریخ فلسفه: فیلسوفان انگلیسی. ترجمه امیر جلال‌الدین اعلم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی؛ انتشارات سروش، ج5.
کاپلستون، فردریک (1380). تاریخ فلسفه: از ولف تا کانت. ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی؛ انتشارات سروش، ج6.
مشکاتی، محمد مهدی؛ منصوری، مهدی (1394). بررسی نظریه شبح در مبحث وجود ذهنی (و تبیین نسبت آن با نظریه ماهوی). آموزه‌های فلسفه اسلامی، شماره 17.
مصباح یزدی، محمدتقی (1393). تعلیقه علی نهایه الحکمه. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی (1377). مجموعه آثار. قم: صدرا، چاپ سوم، ج 9.
مطهری، مرتضی (1379). مقالات فلسفی. قم: صدرا، چاپ ششم.
مظفّر، محمدرضا (1387) منطق. ترجمه علی شیروانی. قم: دارالعلم، ج1.
ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی (1383). الاسفار الاربعه. تحقیق و تنظیم غلامرضا اعوانی. تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج1-2.
هوسرل، ادموند (1381). تأملات دکارتی. تهران: ترجمه عبدالکریم رشیدیان. تهران: نشر نی.