بررسی نقش روش تدریس فعال با رویکرد حل ‌مسأله بر تربیت دینی دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری، فلسفه و حکمت اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی روش تدریس مسأله محور و اهمیت و نقش آن در تعالی تربیت دینی دانش‌آموزان است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که حل ‌مسأله در بالاترین سطح فعالیت شناختی انسان قرار دارد و از ارزشمندترین اهداف تربیتی و آموزشی به حساب می­آید. مهارت حل ‌مسأله، فرایندی‌ نظام­مند است و با توانایی در شناخت مسأله و گذراندن‌ مراحل‌ ‌آن، بر تحلیل ‌مسأله تمرکز دارد. با توجه به اهمیت شناخت مفاهیم دینی، تبدیل آنها به باورهای قلبی و کاربست باورها در رفتار دانش‌آموزان، و روش تدریس مسأله محور، می‌تواند با تقویت روحیه پرسش‌گری و قدرت تفکر، دانش‌آموزان را در یافتن پاسخ مناسب به پرسش‌ها و شبهات آنان در راستای تربیت دینی هدایت کند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
احمدی، غلامعلی (1380). کاربرد روش حل مسأله در علوم. تعلیم و تربیت، شماره 65، ص11-46.
احمدی، غلامعلی؛ عبدالملکی، شوبو (1392). بررسی تأثیر الگوی حل مسأله بر خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در درس شیمی. مطالعات آموزش و یادگیری، 5(1)، ص1-21.
ادیب‌نیا، اسد (1389). روش‌های تدریس پیشرفته. شوشتر: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
ادیب‌نیا، اسد؛ مهاجر، یحیی؛ شیخ‌پور، سکینه (1392). مقایسه تأثیر روش تدریس حل مسأله با روش تدریس کاوشگری بر مهارت‌های حل مسأله اجتماعی دانش‌آموزان دختر در درس علوم اجتماعی پایه پنجم ابتدایی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(9)، ص63-78.
افشارمنش، محمود (۱۳۹۷). موانع و تهدید‌های فرا روی همکاری خانواده و مدرسه برای ارتقاء تربیت دینی دانش‌آموزان دوره ابتدایی از نظر کارشناسان تربیت دینی. معرفت، 27(11)، ص71-84.
امیدیان، فرانک؛ دهقانی، مرضیه؛ خواجه حسن دزفولی، عزیز (1396). اعتباریابی مقیاس دینداری و نقش روش‌های تدریس فعال با رویکرد اسلامی بر میزان دینداری دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 23(112)، ص87-102.
باباپورخیرالدین، جلیل؛ رسول‌زاده طباطبایی، سید کاظم؛ اژه‌ای، جواد؛ فتحی آشتیانی، علی (1382). بررسی رابطه بین شیوه‌های حل مسأله و سلامت روانشناختی دانشجویان. روانشناسی، 7(1)، ص1-16.
باشنده، آرزو؛ صوفی، الله نظرعلی (1397). نقش روش‌های تدریس فعال در تربیت دینی دانش‌آموزان. در: کنفرانس ملی دستاوردهای نوین جهان در تعلیم و تربیت، روانشناسی، حقوق و مطالعات فرهنگی- اجتماعی، ص1-10.
پورقاز، عبدالوهاب؛ محمدی، امین؛ دوستی، مرضیه (1391). تأثیر خودکارآمدی تحصیلی و خستگی شناختی بر حل مسائل شناختی دانش‌آموزان. مطالعات روانشناسی تربیتی، شماره 15، ص67-86.
داوودی، محمد (۱۳۹۸). چالش‌های ناظر به امکان منطقی تربیت دینی با تأکید بر دیدگاه هرست. پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت، 9(2)، ص126-147.
رحمان‌پور، محمد؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم (۱۳۹۵). آسیب‌های تربیت دینی و ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه صاحب‌نظران با رویکرد برنامه‌ریزی درسی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 24(32)، ص31-52.
زارع بیدکی، ریحانه؛ رجبی، اعظم (1399). بررسی نقش روش‌های تدریس فعال بر میزان علاقمندی فراگیران به مسائل دینی در درس هدیه‌های آسمان. در: سومین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی و علوم انسانی.
شریعتی، مسعود؛ محمدنژاد، امیر (1390). آسیب‌های سازمانی تربیت ‌دینی کارکنان ناجا. پژوهش و اندیشه، 8(18)، ص99-117.
شعاعی، علی‌اصغر؛ قاسمی، ثریا (1400). جایگاه معلم در تربیت عبادی کودکان. در: ششمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های دینی و اسلامی حقوق، علوم تربیتی و روانشناسی، ص1-10.
صادق‌زاده، علیرضا؛ حسنی، محمد؛ کشاورز، سوسن؛ احمدی، آمنه (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش.
طهماسب‌زاده شیخ‌لار، داود؛ عظیم‌پور، احسان (1398). آزمون ساختار عاملی و سنجش همسانی درونی پرسشنامه عوامل آموزشی موثر بر تربیت دینی دانش‌آموزان. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 4(10)، ص65-86.
عابدی، فاطمه؛ منادی، مرتضی؛ خادمی اشکذری، ملوک؛ کیامنش، علیرضا (1397). واکاوی عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری تربیت دینی دانش‌آموزان. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی26(38)، ص145-169.
عزیزی محمودآباد، مهران؛ رستمی مسنی، کورش؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم (1396). بررسی تاثیر راهبردهای حل مسأله بر رشد شاخص‌های تربیت دینی از دیدگاه معلمان. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 25(35)، ص45-68.
فلاح، نوروز (1388). تاثیر روش سنّتی و روش مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به یادگیری درس معارف اسلامی دانش‌آموزان دوره پیش دانشگاهی شهر تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
قادری، عارف؛ ماشین‌چی، علی‌اصغر؛ هاشمی، سید احمد (1398). بررسی رابطه بین بکارگیری روش‌های فعال ‌تدریس و تحقق اهداف درس دین و زندگی در مقطع متوسطه. در: دومین کنفرانس بین‌المللی توسعه و ترویج علوم انسانی و مدیریت در جامعه.
کیومرثی، غلامعلی (1392). مبانی و اصول تربیت دینی و تفاوت آن با تعلیمات دینی. تهران: انتشارات مدرسه.
گنجی، محمد (1383). تبیین وضعیت دینداری دانشجویان دانشگاه اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.
محزون‌‌زاده بوشهری، فاطمه (1392). مهارت حل مسأله. تهران: انتشارات راز نهان.
محمدی، مریم؛ محمدی، مرتضی (1397). نقش استفاده از روش‌های تدریس فعال در بهبود یادگیری دانش‌آموزان. در: سومین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پرورش، ص1-8.
محمودی، سیروس (۱۳۹۶). آسیب‌شناسی تربیت دینی دانشجویان از نظر اعضای هیأت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور. مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 21(70)، ص47-62.
مرزوقی، رحمت‌الله؛ دهقانی، یاسر (1398). ارزیابی تربیت دینی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه: مطالعه موردی شهر شیراز. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 4(11)، ص81-104.
مطهری، مرتضی (1395). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.
مؤمن‌نژاد، محمدرضا (1392). اثربخشی آموزش آموزه‌های مذهبی کتاب دین و زندگی بر دینداری دانش‌آموزان پسر (سوم دبستان) شهرستان گتوند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.
میرشاه جعفری، سید ابراهیم؛ کاویانی، حسن (۱۳۹۵). مدل‌سازی گرایش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به تربیت دینی. جلوه پژوهش در دین و سلامت، 2(4)، ص5-26.
نجاتی، وحید؛ ملکی، قیصر (1391). رابطه بین تکانش‌گری و تأمل‌‌گرایی با عملکرد حل مسأله. تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، 14(1)، ص81-76.
نجفی هزار جریبی، حبیب‌الله (1387). بررسی و مقایسه تاثیر روش تدریس حل مسئله با روش تدریس سنّتی در درس علوم تجربی و ریاضیات بر پیشرفت تحصیلی و یادآوری دانش‌آموزان کلاس سوم راهنمایی مدارس دولتی شهر بهشهر و ارائه الگوی عملی. پژوهش‌های تربیتی، 14، ص181-199.
نصری، صادق؛ صالح صدق‌پور، بهرام، چراغیان رادی، منوچهر (1393). مدل‌یابی ساختاری رابطه خودکارآمدی، فراشناخت با ارزیابی حل مسأله دانش‌آموزان متوسطه. روانشناسی مدرسه، 3(3)، ص106-137.
یزدخواستی، علی؛ بابایی فرد، اسدالله؛ کیانی، اعظم (1397). بررسی عوامل موثر بر تربیت دینی دانشجویان دانشگاه کاشان. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 3(4)، ص129-152.
Chidi, I.L. (2013). Methods and materials for Religious Education in Adult Education in Enucou State. European Journal of Educational Stufies, 5(L), P.123-129.
Elliot, T.R., Shewchuk, R.M. & Richards, J.S. (1999). Care given social problem solving abilities and family member adjustment to recent onset physical disability. Rehabilitation Psychology, 44(1), P.104-123.
Emamirizi, C., Najafifour, M. & Mishah Jafari, E. (2013). The effect of the active teaching method on the academic achievement in the Religious Concepts. Social and Behavioral Sciencences, 83, P.204-207.
Gholami, A., Maleki, H. & Emami Rizi, C. (2011). Studying the effectiveness degree of active teaching methods on religious and moral education of students at fifth grade of primary school in shiraz from teachers Point of view. Social and Behaviounal sciences, 15, P. 2132-2136.