نقدی بر کتاب اخلاق حرفه‌‌ای در تربیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار، گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی، تحلیل و نقد کتاب «اخلاق حرفه‌‌ای در تربیت»، اثر فاطمه وجدانی می‌باشد. این کتاب با هدف تأمین منبع آموزشی برای دانشجو- معلمان دانشگاه فرهنگیان منتشر شده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و یافته‌‌ها نشان داد که کتاب مورد بررسی، در کنار محاسن و نوآوری‌‌هایی که دارد، از برخی معایب و کاستی‌‌هایی نیز رنج می‌‌برد. این معایب و کاستی‌‌ها، از دو منظر بررسی گردیده که برجسته‌‌ترین آنها عبارت است از: 1) کاستی‌‌های ساختاری و شکلی: عدم تطابق عنوان و فهرست کتاب، با سرفصل مصوب، عدم نگارش کتاب با ساختار درسنامه‌‌ای، کاستی‌‌ها در ارجاعات، عدم ارتباط ساختاری و محتوایی اهداف آموزشی در برخی فصل‌‌ها، عدم هماهنگی خلاصه فصل با محتوای فصل، عدم رعایت استانداردهای لازم درپرسش‌‌هایی برای تأمل، عدم رعایت توازن در بودجه‌‌بندی سرفصل‌‌ها، فصل‌‌ها و عناوین فرعی ذیل هر فصل، کاستی‌‌های نگارشی. 2) کاستی‌‌های محتوایی: پافشاری بر مباحث مقدماتی و نظری در سه فصل نخست، بهره‌‌گیری اندک، نابجا و گرایشی از منابع ناب دینی (قرآن کریم و سیره معصومین)، نادیده‌‌انگاری برخی مباحث از منظر نصوص دینی، خلط تاریخچه پیدایش و سیر تطور با پیشینه پژوهش، بسندگی به نقل‌‌های مکرر و کوتاهی در تحلیل، نقد و به‌‌گزینی، کاستی در تبیین مفاهیم، تمرکز بر مباحث نظری و غفلت از ارائه راهکار و مهارت‌‌های اخلاق معلمی. نتایج حاصل بر ضرورت بازنگری‌‌های جدی، تدوین مجدد و مبتنی بر سرفصل‌های مصوب تاکید دارد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم. ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
ابن‌‌فارس، احمد بن فارس بن زکریّا (1429ق). معجم مقاییس اللغه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ جدید.
احمد بن حنبل (بی‌‌تا). مسند أحمد. بیروت: دارصادر، ج2-3.
اعرافی، علیرضا؛ موسوی، سید نقی (1391). تعریف تربیت و تطبیق آن بر حرکت فلسفی. تربیت اسلامی، 7(14)، ص7-28.
امامی، کریم (1385). فرهنگ معاصر کیمیا (فارسی- انگلیسی). تهران: فرهنگ معاصر.
امیری، علی‌‌نقی و همکاران (1389). اخلاق حرفه‌‌ای، ضرورتی برای سازمان. معرفت اخلاقی، 1(4)، ص137-159.
ایمانی‌‌پور، معصومه (1391). اصول اخلاق حرفه‌‌ای در آموزش. اخلاق و تاریخ پزشکی، 5(6)، ص25-38.
بانکی‌‌پور فرد، امیرحسین؛ محققیان، زهرا (1393). الگوی اخلاق حرفه‌‌ای در تدریس براساس روش حضرت خضر در قرآن کریم. اخلاق زیستی، 4(14)، ص11-38
بیرجندی، حمید؛ خدامی‌‌پور، احمد؛ پورحیدری، امید (1398). بررسی تأثیر اخلاق حرفه‌‌ای بر تردید حرفه‌‌ای حسابرس. حسابداری مدیریت، 12(42).
تقی‌‌پور ظهیر، علی (1375)، مقدمه‌‌ای بر برنامه‌‌ریزی آموزشی درسی. تهران: نشر نیل، چاپ نهم.
تقی‌‌پور ظهیر، علی (بی‌‌تا). مبانی و اصول آموزش و پرورش. تهران: آگه.
حسینی، میرکاظم (1394). اخلاق سازمانی در پرتو اخلاق اسلامی. تهران: فرانما.
حسینی‌‌زاده، سید علی (1394). سیره تربیتی پیامبر و اهل‌‌بیت(ع). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ دوازدهم، ویراست سوم، ج1.
خامنه‌ای، سید علی (17/02/1393). بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان سراسر کشور. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/26342
خامنه‌ای، سید علی (16/02/1394). بیانات در جمع معلّمین. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/29639
خامنه‌ای، سید علی (18/02/1392). بیانات در دیدار جمعی از فرهنگیان. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/22515
خامنه‌‌ای، سیدعلی (1395). منشور معلّمی در کلام مقام معظم رهبری. به کوشش معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه فرهنگیان. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
دارمی، عبدالله (1349). سنن الدارمی. دمشق: مطبعه الإعتدال، ج1.
دانشگاه فرهنگیان (1391). اساسنامه دانشگاه فرهنگیان. تهران: دانشگاه فرهنگیان (معاونت آموزشی و پژوهشی.
دانشگاه فرهنگیان (1395). برنامه راهبردی دانشگاه فرهنگیان در افق چشم‌‌انداز 1404 (1395-1404). تهران: دانشگاه فرهنگیان.
دبیری، احمد (1392). فلسفه اخلاق با رویکرد تربیتی. قم: دفتر نشر معارف.
دهخدا، علی‌‌اکبر (1377). لغت‌‌نامه دهخدا. زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی. بی‌جا: بی‌نا.
راغب اصفهانی، حسین (بی‌‌تا). مفردات الراغب الإصفهانی مع ملاحظات العاملی. بیروت: دارالمعروف.
رفیعی، محسن (1390). مرجعیت علمی اهل بیت(ع) نزد غیر شیعه. رساله دکتری. قم: دانشکده اصول‌‌الدین.
رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه (1390). مبانی مرجعیّت علمی اهل‌‌بیت از دیدگاه اهل سنّت. اندیشه تقریب، 37.
رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه (1391). مرجعیّت علمی اهل بیت رسول خدا با تاکید بر حجیّت سنّت ایشان از دیدگاه منابع اهل سنّت. اندیشه نوین دینی، 8(30)، ص155-176.
رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه (1393). تفسیر به رأی در اندیشه‌‌های تفسیری علّامه طباطبایی؛ با تأکید بر نقش «روش». معرفت، 203.
سلماسی‌‌زاده، جواد (1354). تاریخچه تربیت معلم در ایران. وحید، 13(5)، ص497-508.
شریفی، احمدحسین (1390). چیستی اخلاق کاربردی. معرفت اخلاقی، 2(3)، ص83-96.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). اساسنامه دانشگاه فرهنگیان.
صافی، احمد (1387). سیر تحول تربیت معلم در آموزش و پرورش معاصر ایران؛ گذشته، حال و آینده. تعلیم و تربیت، 96، ص173-200.
صافی، احمد (1391). تربیت معلم در ایران، ژاپن، مالزی، آلمان، انگلستان، هند و پاکستان. تهران: نشر ویرایش.
صدوق، محمد بن علی (1368). ثواب الأعمال. قم: منشورات الرضی، چاپ دوم.
صدوق، محمد بن علی (بی‌‌تا). الخصال. تحقیق علی‌‌اکبر غفاری. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
طباطبایی، محمدحسین (1381). تفسیر المیزان. ترجمه موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پانزدهم، ج1.
فرامرز قراملکی، احد (1385). اخلاق حرفه‌‌ای. تهران: مجنون.
فرامرز قراملکی، احد (1388). اخلاق سازمانی. تهران: سرآمد.
فرامرز قراملکی، احد و همکاران (1395). اخلاق حرفه‌‌ای در مدرسه. تهران: مؤسسه خیریه آموزشی فرهنگی شهید مهدوی.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1426ق). کتاب العین. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم.
قَرَشی، سید علی‌‌اکبر (1367). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الإسلامیۀ، چاپ پنجم، ج3.
قورچیان، نادرقلی؛ عبداللهی حسینی، سید علی؛ معتمدی تلاوکی، محمدتقی (1389). راهنمای عملی طراحی آموزشی. تهران: دانش‌‌آفرین/ رشد اندیشه.
کلینی، محمد بن یعقوب (1388). الکافی. تحقیق علی‌‌اکبر غفاری. تهران: آخوندی- دارالکتب الإسلامیه، چاپ سوم، ج5.
کمیته زبان و ادبیات فارسی (1391). برنامه درسی دوره کارشناسی زبان و ادبیات فارسی. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1403ق). بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار. بیروت: مؤسسه الوفاء، ج71، 74.
مصطفوی، حسن (1416ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج4.
معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه فرهنگیان (1396). راهنمای منابع دروس تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه فرهنگیان. تهران: دانشگاه فرهنگیان، ویرایش دوم.
معین، محمد (1387). فرهنگ فارسی معین. تهران: فرهنگ‌‌نما / کتاب آراد.
میرخدایی، حجت‌‌اله؛ حیدری، محمدحسین؛ بختیار نصرآبادی، حسنعلی (1397). اخلاق حرفه‌‌ای معلمی در مکتب‌‌خانه؛ پژوهشی پدیدارشناسانه براساس تجربه زیسته شاگردان مکتب‌‌خانه. تربیت اسلامی، 13(27)، ص101-114.
نیازآذری، کیومرث؛ عنایتی، ترانه؛ بهنام‌‌فر، رضا؛ کهرودی، زهرا (1393). رابطه اخلاق حرفه‌‌ای و تعهد سازمانی. پرستاری ایران، 27(87)، ص34-42
هدایتی، علی‌‌اصغر؛ برجعلی‌‌زاده، راضیه؛ اله‌‌بداشتی، ندا (1390). اخلاق حرفه‌‌ای در آموزه‌‌های دینی. تاریخ پزشکی، 3(8).
وجدانی، فاطمه (1400). اخلاق حرفه‌‌ای در تربیت. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ دانشگاه فرهنگیان.
وزارت آموزش و پرورش (1391). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران.