بررسی میزان پاسخگویی به نیازهای عاطفی و اجتماعی دانش‌آموزان در کتاب هدیه‌های آسمانی دوره ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، اراک، ایران

2 دانشجوی کارشناسی، رشته آموزش ابتدایی، دانشگاه فرهنگیان، اراک، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمانی دوره ابتدایی از منظر توجه به مولفه‌های نیازهای اجتماعی و عاطفی است. روش پژوهش تحلیل محتوای توصیفی کیفی بوده و پنج کتاب هدیه‌های آسمانی پایه دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم ابتدایی سال تحصیلی1399-1400 مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از نمونه‌گیری صرف‌نظر شده و تمامی جملات، تصاویر، فعالیت‌ها و پرسش‌های کتاب‌ها بررسی شد. ابزار مورد استفاده نیز چک‌لیست محقق ساخته برای تحلیل محتوا، براساس مولفه‌های انتخابی بوده و شامل دو مولفه اصلی و 24 مولفه فرعی است. نتایج نشان داد، از میان 24 مولفه مورد بررسی، مولفه نیازهای اجتماعی بیشترین میزان فراوانی را در هر 5 کتاب مورد بررسی به خود اختصاص داده است. بیشترین فراوانی برای مولفه دعوت به دین، پرورش روحیه امر به معروف و نهی از منکر، دستگیری و مهربانی می‌باشد. کم‌ترین میزان توجه در میان مولفه‌های نیازهای عاطفی و اجتماعی مربوط به مولفه‌های‌ توجه به مسئله یأس و ناامیدی، تبیین استقلال، پرورش روحیه صبر و بردباری، تبیین آزادی و انتخاب، تبیین عدالت، پرورش روحیه احترام به قانون، پرورش روحیه تعاون و همکاری بوده است. متاسفانه این مولفه‌ها در هیچ یک از سه بخش متن، تصویر و پرسش‌ها جایگاه مناسبی ندارند. مولفه پرورش روحیه صبر و بردباری در کتب مورد بررسی، در هر سه بخش متن، تصاویر و فعالیت‌ها، صفر گزارش شد. همچنین در میان مولفه‌های نیازهای اجتماعی، بیشترین فراوانی مربوط به مولفه دعوت به دین، پرورش روحیه امر به معروف و نهی از منکر، دستگیری و مهربانی بوده است.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی، سارا (1398). رویکردهای تربیتی به یادگیری اجتماعی- هیجانی در مدارس. رویش روانشناسی، 8(7)، ص76-67.
جلیلی، راضیه؛ جهان، جواد (1396). تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر میزان توجه به مهارت‌های اجتماعی فلنر. پژوهشنامه تربیتی، 53، ص42-17.
سلیمانی، محمدرضا؛ عابدینی بلترک، میمنت؛ فقیهی حبیب آبادی، حسین؛ عشوری مهرخانی، فروزان (1395). تحلیل محتوای مولفه‌های دینی در مجلات کودک و نوجوان. تربیت اسلامی، 11(23)، ص19-7.
عابدینی بلترک، میمنت (1398). بررسی جایگاه تربیت اخلاقی در کتاب‌های درسی دوره ابتدائی؛ از نوع تحلیل محتوا. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت، 28(48)، ص171-187.
کرچ و دیوید همکاران (1377). فرد در اجتماع. ترجمه محمود صناعی. تهران: انتشارات زوار.
مظفری، امید (1399). تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمانی شش پایه ابتدایی براساس میزان توجه به مؤلفه‌های اخلاقی. پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، 2(20)، ص21-33.
نوری، محمدرحیم؛ احمدوند، محمدعلی؛ غفاری، محمد (1397). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمانی پایه دوم تا ششم دوره ابتدائی و میزان انطباق آن‌ها با شایستگی‌های پایه سند برنامه درسی ملی. خانواده و پژوهش، 15(40)، ص69-53.
Durlak, J., Roger, O., Allison, B. & Kreston, B. (2011). The impact of Enhancing student social and Emotional learning:A met-Analysis of school- based on universal Interventions. Journal of child development, 82, P.405-432.
Gregory, A. & Fergus E. (2017). Social-Emotional Learning and Equity in School Discipline. In: S.M. Jones, E. Doolittle & S. McLanahan (Eds.). The Future of Children. Special issue on Social-Emotional Learning, 27, P.117-136.
Jones, M.G. & Crowley, M. (2015). Early Social-Emotional Functioning and Public Health: The Relationship Between Kindergarten Social Competence and Future Wellness. American Journal of Public Health, 105, P.90-2283.
Lidor, R. (2000). On becoming a teacher- leamer: instructional. Aoolications of an integrated approach, physical Edoctor, 7(1), P.14-22.
Payton, J. & et al. (2008). The positive impact of social and emotional learning for kindergarten to eighth-grade students: Findings from three scientific reviews. Chicago: Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning.
Stephanie, M., Jones, S.P., Barnes, R.B. & Doolittle, E.J. (2017). Promoting social and emotional competencies in elementary school. The fuyure of children, (27)1, P.49-72
Susanne, A.D. (2006). Social emotional competence as support for school readiness. what is it and how do we assess it?. Early education and development, (17), P.57-89
Weisberg, P., Joseph, A., Allison, B. & kreston, B. (2011). The impact of Enhancing student social and Emotional learning: A met-Analysis of school- based on universal Interventions. Journal of child development, 1(82), P.405-432.
White, W.F. (1969). Organiazation behaviour. Illonois: Richard D.Irwin.
Zins, J.E. & Elias, M.J. (2006). Social and emotional learninging. G.G. Bear & M. Minke (Eds), Children need III: development, prevention and intervention. Bethesda, M.D.: National Association of school psychologist.