بررسی رابطه دینداری و نگرش‌‌های مذهبی با گرایش به تقلّب در امتحان بین دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد، روانشناسی تربیتی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه دینداری و نگرش‌‌های مذهبی با گرایش به تقلّب در امتحان بین دانشجویان است. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی بوده و جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی (حدود پنج هزار نفر) واحد قم، مشغول به تحصیل در سال 1398 است. با استفاده از جدول مورگان، 360 دانشجو با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه نگرش مذهبی براهنی، پرسشنامة دینداری گلارک و استارک و پرسشنامه گرایش به تقلّب سواری (1391) پاسخ دادند. نتایج پژوهش نشان داد که دینداری و نگرش مذهبی با عدم گرایش به تقلّب رابطه مثبت و معناداری دارد. همچنین زیرمقیاس‌های دینداری با عدم گرایش به تقلّب رابطه منفی و معناداری دارند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که هر دو متغیر دینداری و نگرش مذهبی توان پیش‌بینی گرایش به تقلّب را داشته و از بین ابعاد دینداری، تنها بُعد پیامدی توانست گرایش به تقلّب را به صورت منفی پیش‌بینی کند. نتایج آزمون t مستقل نیز نشان داد که بین دختران و پسران از نظر میزان گرایش به تقلّب تفاوت معنادار بوده و دختران دارای میانگین بالاتری هستند. براساس نتایج به دست آمده پیشنهاد می‌شود، با ارائه آموزش‌هایی در راستای افزایش باورها و آگاهی‌‌های دینی و نگرش مذهبی در دانشجویان، زمینه کاهش میزان تقلّب در عرصه‌‌های تحصیلی فراهم آید.

کلیدواژه‌ها


اورک، جهانبخش؛ زندی دره غریبی، تاج محمد (1393). رابطه ساده و چندگانه بین پیشایندهای تقلّب «نگرش مذهبی، هوش، وضعیت اجتماعی- اقتصادی- جامعه‌پذیری و عزّت ‌نفس» با نگرش نسبت به تقلّب در امتحان دانش‌آموزان پسر و دختر دوره‌ی متوسطه استان خوزستان. در: همایش علوم تربیتی و روانشناسی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران.
اینگلهارت، رونالد (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی. ترجمه مریم وتر. تهران: انتشارات کویر.
باقری خلیلی، علی‌اکبر (1388). بررسی ابعاد دینداری حافظ شیرازی براساس الگوی گلاک و استارک مبنی بر دین پدیده‌‌ای چند بُعدی. جستارهای ادبی، 42(167)، ص27-52.
برزگر بفرویی، کاظم (۱۳۹۳). ارتباط عوامل فردی و موقعیتی با تقلّب دانش‌آموزان پایه‌ی پنجم ابتدایی. روان‌شناسی مدرسه، 3(3)، ص۶-۳۰.
برزگر بفروئی، مهدی؛ برزگر بفروئی، کاظم (1395). الگوی پیش‌‌بینی تقلّب تحصیلی براساس جهت‌‌گیری مذهبی، جهت‌‌گیری اهداف پیشرفت و منبع کنترل در دانشجویان. اسلام و پژوهش‌‌های تربیتی، 8(15)، ص49-66.
بشلیده، کیومرث؛ هاشمی، سید اسماعیل؛ چرخابی، مرتضی (1390). ارتباط بین صفاتِ شخصیتی و نگرش‌‌های مذهبی در دانشجویان با استعداد درخشان. علوم رفتاری، 2.
بهرامی، مهناز؛ حسن‌زاده، مجید؛ زندی، زهره؛ ارمی، الهه؛ میری، خیزران (1394). نگرش دانشجویان درباره تقلّب امتحانی و راهکارهای مقابله با آن. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 8(2).
بی‌باک، اسماعیل؛ دهقان منشادی، منصور (1393). بررسی رابطه بین جهت‌گیری مذهبی و نگرش دانشجویان نسبت به تقلّب. همایش ملّی علوم تربیتی و روان‌شناسی.
تقوی‌نیا، منصوره؛ متوسل آرانی، محمود (1394). رابطه دینداری با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران سال تحصیلی ۹۳-۹۲. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 15، ص19-26.
تنهایی، ابوالحسن (1390). جامعه‌شناسی دینی در شرق باستان. تهران: بهمن برنا، چاپ دوم.
توسلی، غلام‌عباس؛ مرشدی، ابوالفضل (1385). بررسی سطح دینداری و گرایش‌های دینی دانشجویان مطالعه موردی: دانشگاه صنعتی امیرکبیر. جامعه‌شناسی ایران، 7(4)، ص96-118.
جاجرمی، محمود؛ پوراکبران، الهه (1395). بررسی رابطه نگرش مذهبی با سلامت روان و تاب‌آوری در زنان، نگرش مذهبی و سلامت روان. اصول بهداشت روانی (ویژه‌نامه سومین کنفرانس بین‌المللی نوآوری‌های اخیر در روان‌‌شناسی، مشاوره و علوم رفتاری)، 19(3)، ص324-327.
خامسان، احمد؛ امیری، محمداصغر (1390). بررسی تقلّب تحصیلی در میان دانشجویان دختر و پسر. اخلاق در علوم و فناوری، 6(1)، ص53-61.
خدایاری‌فرد، محمد (1385). آماده‌سازی و هنجاریابی مقیاس سنجش دینداری دانشجویان. طرح پژوهشی. دانشکده روانشناسی، دانشگاه تهران.
رحمتی، امین (1396). رابطه سبک زندگی اسلامی و عوامل شخصیت با شادکامی و بهباشی روان‌شناختی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. قم: مؤسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت.
رستمی، فرحناز؛ زرافشانی، کیومرث؛ سعدونی، مهسا؛ حسینی لردگانی، مریم (1393). تعیین مؤلفه‌‌های تأثیرگذار بر بروز رفتارهای مغایر علمی در آموزش عالی(مطالعه موردی دانشجویان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی). انجمن آموزش عالی ایران، 5(19)، ص143-163.
زاهد بابلان، عادل؛ رضایی جمالویی، حسن؛ حرفتی سبحانی، رعنا (1391). رابطه دلبستگی به خدا و تاب‌آوری با معناداری در زندگی دانشجویان. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 13(49)، ص75-85.
سبزیان، سعیده؛ قدم‌پور، عزت‌الله؛ میردریکوند، فضل‌الله (1396). تدوین مدل علّی تقلّب تحصیلی براساس عوامل فردی و بافتی با نقش واسطه‌ای خودکارآمدی تحصیلی. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 5(19)، ص43-66.
سرمدی، محمود (1385). بررسی رابطه بین دینداری با بازده‌‌های تربیتی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر قم. پژوهش‌‌های تربیت اسلامی، 2، ص57-86.
سواری، کریم؛ برنا، محمدرضا (1394). رابطه علّی نگرش‌‌های مذهبی و اهداف پیشرفت با گرایش به تقلّب در امتحان از طریق میانجی‌گری عملکرد تحصیلی. پژوهش‌‌های کاربردی در روانشناسی تربیتی، 2(2)، ص29-38.
سید حسینی داورانی، سید وحید (1383). نگرش دانشجویان پزشکی سال اول تا ششم نسبت به انواع خلاف دانشگاهی تقلّب و سنجش فراوانی آن به روش غیر مستقیم. رساله دکتری. دانشگاه شهید چمران اهواز.
شهابی، مهرنسا؛ امین یزدی، سید امیر؛ مشهدی، علی؛ حسنی، جعفر (1396). نقش نگرش مذهبی در تحمل پریشانی روانشناختی و دشواری نظم‌جویی هیجان دانشجویان دانشگاه تهران. پژوهش در دین و سلامت، 3(4)، ص32-47.
صادقی، عباس؛ افقی، نادر؛ بناگور حمیدی، محمدحسن؛ امامی، سیده فاطمه (۱۳۹۶). بررسی عوامل مرتبط با اقدام به تقلّب در بین دانشجویان مؤسسات آموزش عالی شهرستان رشت. پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 6(4).
صادقی، محمدرضا؛ باقرزاده لداری، رحیم؛ حق‌شناس، محمدرضا (1389). وضعیت نگرش مذهبی و سلامت روان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران. پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 20(75)، ص71-75.
گلزاری، محمد (1379). ساخت مقیاس سنجش ویژگی‌‌های افراد دینی و رابطه این خصوصیات با بهداشت روانی آنها. رساله دکتری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
محمدخانی، شهرام؛ یگانه، طیبه؛ کریم‌‌پور، کبری (1394). نقش جهت‌گیر‌ی‌های مذهبی و خودمهارگری در پیش‌بینی آمادگی اعتیاد به مواد مخدر. سلامت و مراقبت، 17(3)، ص۲59-۲48.
مدنی، یاسر؛ مرادی، زهرا (1397). دیدگاه مشاوران و روان‌‌درمانگران درباره نقش دینداری در رضایت جنسی و صمیمیت زناشویی مراجعین: یک پژوهش کیفی. پژوهش‌‌های مشاوره، 66، ص137-175.
موحد، مجید؛ حمیدزاده، احسان (1389). رابطه‌‌ی دینداری و علم‌‌گرایی زنان: مطالعه‌‌ی موردی دانشجویان زن دوره‌‌ی دکتری دانشگاه شیراز. زن و جامعه، 1(1)، ص45-68.
یونسی، منزه (۱۳۹۵). مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر دینداری بر تقلّب علمی در میان دانشجویان دانشگاه مازندران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران.
Bouville, M. (2010). Why is cheating wrong? Studies in Philosophy & Education, 29(1), P. 7-67.
Bowers, W.J. (1964). Student dishonesty and it’s control in college. New York: Burea of applied social research, Columbia University Press.
Bruggeman, E.L. & Hart, K.J. (1996). Cheating, lying, and moral reasoning by religious and secular high school students. The Journal of Educational Research, 89(6), P.340-344.
Chiswick, B.R. & Huang, J. (2008). The earings of American jewish men: human capital, denomination, and religiosity. Journal student relegius, 47(4), P.649-709.
Chudzicka-Czupała, A., Lupina-Wegener, A., Borter, S. & Hapon, N. & et al. (2013). Students’ attitude toward cheating in Switzerland, Ukraine and Poland. The New Educational Review, 2, P.66-76.
Guttman, J. (1984). Cognitive morality and cheating behavior in religious and secular school children. Journal of Educational Research, 77, P.249-254.
Haines, V., Diekhoff, G. & La Beff, E. (1996). College cheating immaturity, lack of commitment, and the neutralizing attitude. Res High Edu, 25, P.342-354.
Harding, T., Mayhew, M., Finelli, C. & Carpenter, D. (2007). The theory of planned behavior as a model of academic dishonesty in humanities and engineering undergraduates. Ethics and Behavior, 17(3), P.255-279. DOI: https://doi.org/10.1080/10508420701519239
Laura Teodora, D. (2014). Academic cheating in college student: relations among personal values, self-esteem and mastery. DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.03.017
Lopez, J., Riggs, S., Pollard, S. & Hook, J. (2011). Religious commitment, adult attachment, and marital adjustment in newly married couples. Journal of Family Psychology, 25, P.301-309.
Maramuk, S. & Maline, M. (1993). Academic dishonesty among college student Issues in education: Washington, DC: Department of Education. Online Versions: https://eric.ed.gov/?id=ED360903
Meng, C.J., Othman, J., D’Silva, J. & Omar, Z. (2014). Influence of Neutralization Attitude in Academic Dishonesty among Undergraduates. International Education Studies, 7(6), P.66-73.      
DOI: 10.5539/ies.v7n6p66
Murdock, T.B., Beauchamp, A.S. & Hinton, A. (2008). Predictors of Cheating and Cheating Attributions: Does Classroom Context Influence Cheating and Blame for cheating? European Journal of Psychology of Education, 23(4), P.477-492.
Nachiappan, S. & Ganaprakasam, Ch. & Suffian, S. (2018). Examining the role of religion in development altruism and self-steem among youth. Muallim Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH), 2(1), P.74-83.
Papazisis, G., Nicolaou, P., Tsiga, E., Christoforou, Th. & Sapountzi-Krepia, D. (2013). Religious and spiritual beliefs, self-esteem, anxiety, and depression among nursing students. Nursing and Health Sciences, 16(2). DOI: 10.1111/nhs.12093
pargament, K.I. & Maton, K.I. (2011). Religion and prevention in Mental Health Haworth Pressine. Transmission beliefs, stigmatizing and HIV protection motivation in northern Thalland. Department of communication studies, university of twent, Enschede, Netherlands.
Rettinger, D.A. & Jordan, A.E. (2005). The Relations among Religion, Motivation, and college cheating: A Natural Experiment. Ethics & Behavior, 15(2), P.107-129.
Robinson, E., Amburgey, R., Swank, E. & Faulker, C. (2004). Test cheating in a rural college: Studying the importance of individual and situational factors. Journal of College Student Journal, 38, P.380-395.
Run-Xian, Z. & Xiao-Pin, Z. (2007). On the cause of university students cheating phenomenon from the perspective of Albert Banduras reciprocal determinism. US-China Education Review, 4(5), P. 7-11.
Schramm, D.G., Marshall, J.P., Harris, V.W. & Lee, T.R. (2012). Religiosity, homogamy, and marital adjustment: An examination of newlyweds in first marriages and remarriages. J FAM Issues, 33(2), P.246-268.
Sutton, M. & Huba, M. (1995). Undergraduate student perceptions of academic dishonesty as a function of ethnicity and religious participation. NASPA Journal, 33, P.19-34.
Thorpe, M.F., Reed, B.D. & Pittenger, D.J. (1999). Cheating the researcher: a study of the relation between personality measures and self-reported cheating. College Student Journal, 34(2), P.12-24.
Zubairu, U. & Sakariyau, O. (2016). The Relationship between Religiosity and Academic Performance amongst Accounting Students. International Journal of Evaluation and Research in Education (IJERE), 5(2), P.165-173.