تحلیل مفهوم هنجار انقلاب اسلامی؛ از تکوین تا تثبیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 کارشناسی ارشد، علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل کنش گفتاری و زمینه سیاسی در اندیشه امام خمینی می باشد. سئوال اصلی این است که چه ارتباطی میان زمینه‌های اجتماعی  -  سیاسی و نگارش متون توسط امام خمینی وجود دارد. در  این پژوهش تلاش شده است تا از نظریه ابراهیم برزگر مأخذ از کتاب سیاست به‌مثابه صراط و نظریه کنش گفتاری با توجه به زمینه‌های سیاسی استفاده شود. امام خمینی در ابتدا با کتاب‌هایی مانند کشف اسرار ،کنش گفتاری خود را در جهت بیدار کردن، مخالفت با انفعال حوزه و مردم نسبت به وقایع روز دنبال کردند. در مراحل بعد گفتار و نوشتار ایشان به تدریج سعی در اصلاح ایدئولوژی سلطنت و با عدم نتیجه گرفتن با این روش به سوی تغییر هنجار مرسوم و تکوین هنجار خویش با نگارش کتاب‌های ولایت فقیه، البیع و... تغییر جهت یافت. در مراحل بعد با تکوین و تثبیت هنجار مرسوم یعنی حکومت اسلامی و ولایت فقیه، به نظام‌سازی و نهادسازی پرداختند. ؟ پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که  سیر تکوین هنجار مرسوم امام خمینی با توجه به زمینه‌های مختلف توسط ایشان و با نگارش کتاب‌ها و رساله‌های مختلف آغاز گردید.  این تلاش‌ها در قالب انقلاب اسلامی، با مجاهدت‌های علمی و رهبری عملی به بار نشست و مسیر انقلاب را به عنوان یک صراط مستقیم برای همگان مشخص کردند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
ازغندی، علیرضا (1387). تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران. تهران: سمت.
امیراحمدی، هوشنگ؛ پروین، منوچهر (1381). ایران پس از انقلاب. ترجمه علی مرشدی‌زاده. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
برزگر، ابراهیم (1393). اندیشه سیاسی امام خمینی؛ سیاست به‌مثابه صراط. تهران: انتشارات سمت.
بصیری، محمدعلی؛ افشاری، عبدالرحمن؛ نجفی، داوود (1395). اسلام سیاسی و انقلاب اسلامی ایران. سیاست، 3(11).
بهروزلک، غلامرضا (1374). جهانی شدن و اسلام سیاسی در ایران. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
پارسانیا، حمید (1380). حدیث پیمانه. قم: نشر معارف.
پناهی، محمدحسین (1379) . بررسی زمینه‎ها و اهداف انقلاب اسلامی براساس شعارهای انقلاب. علوم اجتماعی، 11-12.
تقی‌لو، فرامرز (1394). مشروطیت و جمهوری اسلامی: نظریه سیاسی شیعه در گذار از تقابل سنّت و تجدد. پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، 4(16).
جمشیدی، محمدحسن (1391). اندیشه سیاسی امام خمینی. تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
خمینی، سید روح‌الله (1378). صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج13، 16، 21، 1.
خمینی، سید روح‌الله (1390). تحریر الوسیله. قم: دارالکتب العلمیه اسماعیلیان نجفی، الطبعه الثانیه.
خمینی، سید روح‌الله (1392). حکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی. تهران: چاپ و نشر عروج، دفتر چهل و پنجم.
خمینی، سید روح‌الله (1361). وصیت‌نامه سیاسی- الهی.
خمینی، سید روح‌الله (1373). ولایت فقیه. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
رضایی پناه، امیر؛ ایزدی، رجب (1392). ریشه‌یابی گفتمان پهلوی یکم در آرای متجددین عصر مشروطه. جستارهای تاریخی، 4(4).
روحی، مهدی (1393). نقش مذهب در انقلاب اسلامی ایران. فرهنگ پژوهش، شماره 18.
سولیوان، ویلیام؛ پارسونز، آنتونی (1373). خاطرات دو سفیر. ترجمه محمود طلوعی. تهران: علم.
سید باقری، کاظم (1396). انقلاب اسلامی و تحول در فقه سیاسی شیعه. فقه حکومتی، 3، ص100-75.
شمیم، علی اصغر (1384). ایران در دورۀ سلطنت قاجار؛ قرن سیزدهم و نیمۀ اول قرن چهاردهم. تهران: زریاب.
صیدانلو، امین (1396). نسبت‌یابی دین و سیاست در اندیشۀ سیاسی عبدالکریم سروش براساس روش‌شناسی کوئنتن اسکینر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
طاهری، مهدی؛ حکمی شلمزاری، رسول (1396). سیر تحول و تکامل فقه سیاسی در ادوار تطور فقه سیاسی شیعه. حکومت اسلامی، 21(4).
عزتی، ابوالفضل (1374). اسلام انقلابی و انقلاب اسلامی. تهران: هدی.
فوران، جان (1377). مقاومت شکننده؛ تاریخ تحولات اجتماعی ایران. ترجمه احمد تدین. تهران: رسا.
فوزی، یحیی؛ صنم‌زاده، محمودرضا (1391). تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی. تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، 3(9)، ص47-40.
قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن، چاپ یازدهم، ج2.
الگار، حامد (1359). نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت. ترجمۀ ابوالقاسم سری. تهران: انتشارات توس.
محمدی، منوچهر (1397). دستاوردهای کلان انقلاب اسلامی در سطوح ملی، منطقه‌ای، جهانی و تاریخی. قم: نشر معارف.
نامخواه، مجتبی (1394). نظریه انقلاب امام خمینی. اندیشه سیاسی در اسلام، 5.
هرسیج، حسین؛ حسینی، سیده مطهره (1388). شکل‌گیری جریان سیاسی چپ در دهۀ اول پس از انقلاب اسلامی. سیاست، 39(3).
هیکل، محمد (1362). ایران روایتی که ناگفته ماند. ترجمه حمید احمدی. تهران: چاپ کوروش.
Algar, H. (1983). The roots of the Islamic revolution. London: Open Press.
Aloosh, M. (2018). How economic sanctions compromise cancer care in Iran. The Lancet Oncology, 19(7), e334.
Austin, J.L. (1975). How to do things with words. Oxford university press. Vol. 88.
Ayubi, N. (2003). Political Islam: religion and politics in the Arab world. Routledge.
Çetin, M. & Gazi, M.A. (2018). Investigation of anti-American propaganda announcements in the Iranian revolution, considering the fundamental opposition of LÉVİ-STRAUSS. International Journal of Social Science, 1(3), P.31-51.
David, M.K. (2014). Language, power and manipulation: the use of rhetoric in maintaining political influence. Frontiers of Language and Teaching, 5(1), P.164-170.
Foran, J. (2005). Taking power: On the origins of third world revolutions. Cambridge University Press.
Gadamer, H.G.; Weinsheimer, J. & Marshall, D.G. (2004). EPZ truth and method. Bloomsbury Publishing USA.
Hamzeh, A.N. (1993). Lebanon's Hizbullah: From Islamic revolution to parliamentary accommodation. Third World Quarterly, 14(2), P.321-337.
Hooglund, E. (Ed.). (2002). Twenty years of Islamic revolution: Political and social transition in Iran since 1979. Syracuse University Press.
Keddie, N.R. & Richard, Y. (2006). Modern Iran: Roots and results of revolution. Yale University Press.
Kozhanov, N.A. (2011). US economic sanctions against Iran: Undermined by external factors. Middle East Policy, 18(3), P.144.
Ledeen, M.A. & Lewis, W.H. (1980). Carter and the fall of the Shah: The inside story. Washington Quarterly, 3(2), P.3-40.
Lewis, B. (2018). The political language of Islam. University of Chicago Press.
Matin, K. (2013). International relations in the making of political Islam: interrogating Khomeini's ‘Islamic government’. Journal of International Relations and Development, 16(4), P.455-482.
Murray, D. (2009). US foreign policy and Iran: American-Iranian relations since the Islamic revolution. Routledge.
Sayeed, K.B. (1995). Western dominance and political Islam: Challenge and response. SUNY Press.
Searle, J.R. & Searle, J.R. (1969). Speech acts: An essay in the philosophy of language. Cambridge university press.Vol.626.
Skinner, Q. (2002). Visions of Politics: Regarding Method. Cambridge: Cambridge University Press. Vol.1. DOI: 10.1017/CBO9780511790812.
Skinner, Q. (2004). The foundations of modern political thought: the age of reformation. United kingdom: Cambridge University Press. Vol.2.
Wittgenstein, L. & Santos, L.H.L. (1994). Tractatus logico-philosophicus. Edusp.