بررسی جایگاه قرآن در اندیشه و آثار سیداشرف‌الدین حسینی قزوینی (نسیم شمال) و ارتباط آن با اوضاع سیاسی- اجتماعی عصر مشروطه در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه آموزش الهیات و معارف اسلامی پردیس شهید رجایی(ره) شیراز، دانشگاه فرهنگیان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نگرش سید اشرف‌الدین حسینی، ملقب به نسیم شمال نسبت به دین اسلام و مهم‌ترین منبع آن یعنی قرآن کریم بود. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و یافته‌های پژوهش نشان داد که سید اشرف‌الدین حسینی با تکیه بر مشیء اعتدال و میانه‌روی در روزنامه خود (نسیم شمال) در زمینه اعتلای فرهنگی به دارایی‌های بومی و اسلامی تأکید داشت و بر این باور بود که با توجه به بحران‌های داخلی و خارجی که با وقوع مشروطه بر ایران حاکم شده بود، تنها راه گریز از این بحران‌ها  -که به زعم وی بخش اعظم آن دور شدن مردم از اسلام راستین و رهنمودهای ارزشمند قرآن کریم بود-  بازگشت به قرآن و اسلام ناب است. موضوعی که دغدغه‌های این مرد دلسوز را به همراه داشت و با انعکاس آن در سطح جامعه توانست تا حدود زیادی به بازگشت مردم به قرآن و دین اسلام تأثیرگذار باشد.

کلیدواژه‌ها


اسدآبادی، سیدجمال‌الدین (1358). مقالاتجمالیه. گردآوری میرزا لطف‌الله اسدآبادی. تهران: اسلامی.
آرین‌پور، یحیی (1372). ازصباتانیما.تهران: زوار، چاپ چهارم.
پیلتن، فرزاد (1389). وضع مطبوعات پیش و پس از انقلاب مشروطه. اطلاعاتسیاسی- اقتصادی، 25(1-2)،
ص 251-228.
حاکمی، اسماعیل (1376). ادبیاتمعاصرایران. تهران: اساطیر، چاپ چهارم.
حضرتی، حسن؛ ملایی توانی، علی‌رضا (1387). مشروطهایرانوعثمانی؛بررسیتطبیقی. تهران: انتشارات مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
رحمانیان، داریوش (1389). تاریختفکرسیاسیدردورهقاجاریه. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ دوم.
صحرایی، قاسم؛ نظری، علی (1386). بازتاب مشروطیت در اشعار نسیم شمال و احمد شوقی. پژوهشزبانوادبیاتفارسی، 8، ص 143-123.
ظهیری ناو، بیژن (1394). نقد و تحلیل اشعار نسیم شمال. در: مجموعه مقالات دهمین همایش بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی. اردبیل: دانشگاه محقق اردبیلی.
فخرایی، ابراهیم (1356). گیلاندرجنبشمشروطیت. تهران: جاویدان.
قاسمی، سیّد فرید (1380). مطبوعاتایراندرقرنبیستم: تهران: قصه.
قیصری، نورالله (1383). روشنفکرانایراندرقرنبیستم. ترجمه محمد دهقانی. تهران: انتشارات هرمس با همکاری مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها.
گودرزی، غلامرضا (1383). دینوروشنفکرانمشروطه. تهران: اختران.
محسنی، مرتضی؛ روحانی، مسعود؛ حسن‌پور، الهه (1393).تحلیل تطبیقی آیات و احادیث در شعر مشروطه (ملک‌الشعراء بهار، نسیم شمال و میرزاده عشقی). پژوهش‌هایقرآنیدرادبیات، 1(2)، ص 101-79.
محمدخانی، علی اصغر (1384). شاعرمردم (یادنامهسیداشرف‌الدینحسینی). تهران: سخن.
معتمدنژاد، کاظم (1379). حقوق مطبوعات. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
ملکیان، مصطفی (1381). تأثیر دین در منش آدمی. علامه، 1(3)، ص 117-107.
نسیم شمال (1333ق). شماره 24، ص4-3.
نسیم شمال (1334ق/الف). شماره 1، ص3.
نسیم شمال (1334ق/الف). شماره3، ص1.
نسیم شمال (1334ق/ب). شماره2، ص1.
نسیم شمال (1334ق/ب). شماره8، ص2.
نسیم شمال (1335ق/الف). شماره 27، ص1.
نسیم شمال (1335ق/ج). شماره24، ص4.
نسیم شمال (1335ق/و). شماره 25، ص1.
نسیم شمال (1337ق). شماره 13، ص2-1.
نسیم شمال (1338ق). شماره23، ص2-1.
نسیم شمال، سید اشرف‌الدین حسینی (1370).دیواناشعار. به تصحیح محمد بهشتی. تهران: چاپخانه احمدی.
نظرنژاد، نرگس؛ شرف تادوانی، لیلا (1389). توجیه باورهای دینی براساس کارکرد روانشناختی آنها در قرآن کریم. فلسفه دین، 7(8)، ص66-47.
وارسته‌فر، افسانه؛ عامری، دلشاد؛ افشاری نادری، افسر (1389). تصویر جامعه در اشعار سید اشرف‌الدین گیلانی «نسیم شمال». پژوهشنامهفرهنگوادب، 6(10)، ص 394-372.
یاحقی، محمدجعفر (1375). چونسبویتشنه، تاریخادبیاتمعاصرفارسی. تهران: جامی.
یوسفی، غلامحسین (1383). چشمهروشن. تهران: علمی، چاپ دهم.