کاوش مبناشناختی مؤلفه‌های فلسفی در تحلیل عقلانی معاد جسمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه الهیات و معارف اسلامی، پردیس آیت‌الله طالقانی، دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه‌های بنیادین فلسفی در تحلیل عقلانی معاد جسمانی بود. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و یافته‌ها حاکی از آن است که برخی مولفه‌ها از قبیل تحریر محل نزاع، ثبوت عالم مثال، تفاوت مراتب انسان با مراتب عالم حقیقی خارج، مفهوم جسمانیت و مادّیت، عینیّت یا مثلیّت ابدان أخروی با ابدان دنیوی، نقش قوّه خیال در آفرینش و خلق ابدان، تفاوت دو عالم دنیا و آخرت و تبیین بدن مثالی، نقش اساسی در اثبات یا انکار معاد جسمانی دارند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابن سینا، ابوعلی (1371).المباحثات. توضیح مقدمه و تحقیق از محسن بیدارفر.قم‏‏: انتشارات بیدار.
ابن سینا، ابوعلی (1379).النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم.
ابن‌سینا، ابوعلی (1383).الاضحویه فی المعاد. تحقیق حسن عاصی. تهران: شمس تبریزی.
ابن‌سینا، ابوعلی (1400ق). رسائل ابن سینا. قم: انتشارات بیدار، ج3-2.
ابن‌سینا، ابوعلی (1404ق). الشفا (الالهیّات). تصحیح سعید زاید. قم: کتابخانه‌ آیت‌الله مرعشی.
اسفراینی نیشابوری، فخرالدّین(1383).شرح کتاب النجاة (قسم الالهیّات). مقدمه و تحقیق از حامد ناجی اصفهانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
پویان، مرتضی (1388). معاد جسمانی در حکمت متعالیه. قم: مؤسّسه بوستان کتاب.
ساعدى، شاکر عطیه (1426ق). المعاد الجسمانی. قم‏: المرکز العالمی للدراسات الإسلامیة.
سبحانی، جعفر (1412ق). الالهیّات علی هدی الکتاب و السنّة و العقل.قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه، چاپ سوم، ج4.
سبحانی، جعفر (1414ق). فی ظلّ اصول الاسلام. قم: مؤسّسه امام صادق(ع).
سبزواری(محقّق)، ملاهادی (1369). شرح المنظومه. تحقیق از مسعود طالبی؛ با تصحیح حسن حسن‌زاده آملی. قم: نشر ناب، ج5.
سهروردی، شهاب‌الدّین یحیى (شیخ اشراق) ‏(1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. با تصحیح و مقدمه هانرى کربن، سیدحسین نصر، نجفقلى حبیبى. تهران‏: مؤسّسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏، ج2.
شهرزوری، شمس‌الدّین (1383).رسائل الشجرة الالهیّه فی علوم الحقائق الربانیّة. مقدمه و تحقیق از نجفقلی حبیبی. تهران: مؤسّسه حکمت و فلسفه ایران.
شیرازی، محمد بن ابراهیم (صدرالمتألّهین) ( 1366). تفسیر القرآن الکریم. محمد خواجوى. قم: انتشارات بیدار، چاپ دوم، ج5.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1340). رساله سه اصل. به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر. تهران‏: دانشگاه علوم معقول و منقول.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1354).المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1360). الشّواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تصحیح و تعلیق از سیدجلال‌الدّین آشتیانی. مشهد: المرکز الجامعی للنشر، چاپ دوم.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1361). العرشیة. تصحیح غلامحسین آهنى‏. تهران: انتشارات مولى.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1363). مفاتیح الغیب. مقدمه و تصحیح از محمد خواجوى‏. تهران‏: مؤسّسه تحقیقات فرهنگى.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1366 ). شرح أصول الکافی. به تصحیح محمد خواجوى و تحقیق على عابدى شاهرودى‏.‏ تهران‏: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1381). زاد المسافر. با شرح سید جلال‌الدّین آشتیانی. قم‏: دفتر تبلیغات اسلامى‏، چاپ سوم.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1387).المظاهر الالهیّه. تهران: بنیاد حکمت صدرا.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1387). سه رسائل فلسفی. مقدمه، تصحیح و تعلیقه از سیدجلال‌الدّین آشتیانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1422ق).شرح الهدایة الاثیریّة. با تصحیح محمد مصطفی فولادکار. بیروت: مؤسّسه التاریخ العربی.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم‌ (1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة. بیروت: دار احیاء تراث، چاپ سوم، ج8-9، 1.
طوسی، نصیرالدّین (1374). آغاز و انجام. مقدمه، شرح و تعلیقات از آیت‌الله حسن‌زاده آملی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ چهارم.
علّامه طباطبائی، محمدحسین (1374). تفسیر المیزان. ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی، جامعه مدرّسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ج1.
فیّاض لاهیجی، علی بن حسین (ملاعبدالرزاق) (1383).گوهر مراد. با مقدمه زین‌العابدین قربانی. تهران: نشر سایه.
فیروزآبادی، محمد (بی‌تا).القاموس المحیط. قم: مجموعه نرم‌افزار علوم اسلامی نور.
فیض کاشانى، محسن (1375). اصول المعارف. تعلیقه و تصحیح از سیدجلال‌الدّین آشتیانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم.
کلینى، محمد بن یعقوب ‏(1407ق).الکافی. با تصحیح على اکبر غفاری، محمد آخوندی. تهران: دار الکتب الإسلامیة‏، ج8.
مجلسى، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، ج7.
مدرّس زنوزی، آقاعلی (1378). مجموعه مصنّفات حکیم مؤسّس. با مقدمه، تصحیح و تحقیق محسن کدیور. تهران: اطلاعات، ج2.
مروارید، حسین‌علی (1418ق). تنبیهات حول المبدأ و المعاد. مشهد: آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
میرداماد، محمدباقر (1380). جذوات و مواقیت. تصحیح و تعلیق از علی اوجبی. تهران: میراث مکتوب.
یزدان‌پناه، سید یدالله (1389). حکمت اشراق. تحقیق مهدی علی‌پور. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.